Darowizna a spadek – podstawowe różnice

Jestem już w podeszłym wieku. W ostatnim czasie zacząłem się zastanawiać, co jest korzystniejsze: darowizna czy spadek? Jakie są różnice w kosztach, formalnościach i podatkach?
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe Darowizna a spadek – podstawowe różnice
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe / Pixabay

Zarówno darowizna, jak i spadek są formami przeniesienia majątku, jednak różnią się one pod względem formalności, opodatkowania oraz konsekwencji prawnych. Wybór pomiędzy tymi dwiema formami zależy od konkretnej sytuacji majątkowej i rodzinnej, dlatego warto znać kluczowe różnice. Darowizna, uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego, to umowa, na mocy której darczyńca bezpłatnie przekazuje obdarowanemu określony majątek. Do jej ważności w przypadku nieruchomości konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Darowizna może być dokonana za życia darczyńcy i daje możliwość kontroli nad procesem przekazania majątku.

Różnice między darowizną i spadkiem

Pod względem podatkowym darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Podatek ten zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Najkorzystniej traktowane są osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo). Jeśli te osoby zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), mogą zostać całkowicie zwolnione z podatku. W przypadku braku zgłoszenia podatek może wynosić od 3 do nawet 20% wartości darowizny.

Spadek natomiast otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Jego przekazanie jest często mniej skomplikowane, ponieważ nie wymaga wcześniejszych działań ze strony spadkodawcy. Jednakże w przeciwieństwie do darowizny spadek może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub sądowego stwierdzenia nabycia spadku, co może wydłużyć cały proces. Podatek od spadku jest obliczany na tych samych zasadach co podatek od darowizny, a najbliższa rodzina również może być zwolniona z obowiązku jego płacenia, pod warunkiem zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Istotną różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest również kwestia zachowku. W przypadku darowizny dokonanej na rzecz jednego z członków rodziny pozostałe osoby uprawnione do spadku mogą po śmierci darczyńcy dochodzić od obdarowanego tzw. zachowku (art. 991 Kodeksu cywilnego). Zachowek wynosi 1/2 udziału, jaki przysługiwałby osobie uprawnionej, lub 2/3, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy albo małoletnia.
Pod względem formalności darowizna wymaga aktu notarialnego w przypadku nieruchomości, natomiast spadek wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub poświadczenia dziedziczenia u notariusza.

Wybór między darowizną spadkiem

Wybór pomiędzy darowizną a spadkiem zależy więc od kilku czynników. Darowizna może być korzystniejsza, gdy chcemy przekazać majątek za życia i uniknąć potencjalnych sporów spadkowych. Spadek jest natomiast mniej kosztowny pod względem formalnym, ale może prowadzić do problemów z zachowkiem lub do długotrwałych postępowań sądowych.

W praktyce przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową, obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje podatkowe.


 

POLECANE
Polska musi mieć pół miliona żołnierzy. Szef Kancelarii Prezydenta mówi wprost polityka
Polska musi mieć pół miliona żołnierzy. Szef Kancelarii Prezydenta mówi wprost

Sytuacja za wschodnią granicą pogarsza się z dnia na dzień, a rosyjska agresja wchodzi na nowy poziom. Szef Kancelarii Prezydenta RP Zbigniew Bogucki ostrzega, że armia musi być znacznie większa niż zakładano. Tymczasem na forum ONZ wiceszef MSZ Marcin Bosacki ujawnia dowody, że Rosja świadomie przeprowadziła atak dronowy na Polskę.

Szok w Portugalii. Prawica wygrywa przedwyborcze sondaże pilne
Szok w Portugalii. Prawica wygrywa przedwyborcze sondaże

Czy Portugalia stanie się kolejnym krajem, w którym antysystemowa prawica przejmuje inicjatywę? Najnowszy sondaż opublikowany przez renomowany ośrodek Aximage nie pozostawia złudzeń: uchodząca za "radykalną" partia Chega wyprzedziła dotychczasowe elity i wysunęła się na prowadzenie. To absolutny precedens w historii portugalskiej demokracji.

Potężne trzęsienie ziemi na Kamczatce. USA alarmują: magnituda 7,4, możliwe tsunami pilne
Potężne trzęsienie ziemi na Kamczatce. USA alarmują: magnituda 7,4, możliwe tsunami

Potężne wstrząsy nawiedziły Kamczatkę, a mieszkańcy regionu żyją w strachu przed tsunami. Amerykańska Służba Geologiczna poinformowała o trzęsieniu ziemi o sile 7,4 stopnia. Epicentrum znajdowało się zaledwie 111 kilometrów od Pietropawłowska Kamczackiego, na głębokości około 40 kilometrów.

Korpus Ochrony Pogranicza w walce z sowiecką V kolumną tylko u nas
Korpus Ochrony Pogranicza w walce z sowiecką V kolumną

12 września 1924 r. decyzją Ministerstwa Spraw Wojskowych utworzono Korpus Ochrony Pogranicza. Stało się to po tym, gdy latem 1924 r. oddział ok. stu bolszewickich bandytów zajął i splądrował przygraniczne miasteczko Stołpce. A nie było to pierwsze wtargnięcie do Polski sowieckiej V kolumny. Przeciwdziałać temu postanowili premier Władysław Grabski i minister spraw wojskowych gen. Władysław Sikorski.

Gwiazdor M jak miłość padł ofiarą oszustwa Wiadomości
Gwiazdor "M jak miłość" padł ofiarą oszustwa

Marcin Mroczek, aktor znany z roli Piotra Zduńskiego w serialu M jak miłość, podzielił się z fanami na Instagramie ważnym apelem. Powodem jest fałszywy profil w aplikacji randkowej, który został założony na jego nazwisko.

Tȟašúŋke Witkó: Dyplomacja sapogowa tylko u nas
Tȟašúŋke Witkó: Dyplomacja sapogowa

3 września 2025 roku, w środę, na oficjalnej stronie ministerstwa spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej ukazała się transkrypcja wywiadu prasowego przeprowadzonego z szefem kremlowskiej dyplomacji, Siergiejem Wiktorowiczem Ławrowem. Rosjanin orzekł w nim, że Moskwa będzie kontynuować negocjacje pokojowe z Kijowem, jednak strona ukraińska musi uznać nowe realia terytorialne oraz dodał, iż musi zostać sformułowany nowy system gwarancji bezpieczeństwa dla obydwu, dziś ścierających się zbrojnie państw.

Komunikat dla mieszkańców woj. śląskiego Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców woj. śląskiego

Zakończyła się opóźniona rozbudowa dwóch odcinków drogi krajowej nr 46 na wschód od Częstochowy - przekazał katowicki oddział GDDKiA. Chodzi o trwającą od 2023 r. przebudowę ogółem 15 km tej drogi w rejonie Janowa i Lelowa, łącznym kosztem ponad 100 mln zł.

Incydent w krakowskim urzędzie. Poszkodowane urzędniczki Wiadomości
Incydent w krakowskim urzędzie. Poszkodowane urzędniczki

W piątek w Urzędzie Miasta Krakowa doszło do niebezpiecznej sytuacji - na dzienniku podawczym rozpylono drażniącą substancję, w wyniku czego poszkodowane zostały urzędniczki. Sprawcy mieli mieć na sobie stroje sanitarne.

 To nie tylko strategiczna decyzja. Szef MON o wzmocnieniu wschodniej flanki NATO Wiadomości
"To nie tylko strategiczna decyzja". Szef MON o wzmocnieniu wschodniej flanki NATO

Uruchomienie operacji Wschodnia Straż to nie tylko strategiczna decyzja, to wyraz odpowiedzialności za bezpieczeństwo całej wschodniej flanki NATO - ocenił wicepremier, szef MON Władysław Kosiniak--Kamysz po ogłoszeniu operacji NATO wzmacniającej obronność wschodniej flanki.

O tym nie dowiecie się z oficjalnych biogramów. Taka jest prawda o Walterze Hallsteinie - pierwszym, niemieckim przewodniczącym Komisji Europejskiej tylko u nas
O tym nie dowiecie się z oficjalnych biogramów. Taka jest prawda o Walterze Hallsteinie - pierwszym, niemieckim przewodniczącym Komisji Europejskiej

To postać ze spiżu: niemiecki profesor prawa, człowiek-legenda, pierwszy Przewodniczący Komisji Europejskiej przez dziewięć lat (1958-1967). Na drugim planie za Schumanem i Monnetem, odrobinę „dalszy ojciec” wspólnot europejskich, a tak naprawdę ich mózg założycielski. Postać kluczowa dla integracji europejskiej, negocjator pierwszych traktatów i ich faktyczny autor.

REKLAMA

Darowizna a spadek – podstawowe różnice

Jestem już w podeszłym wieku. W ostatnim czasie zacząłem się zastanawiać, co jest korzystniejsze: darowizna czy spadek? Jakie są różnice w kosztach, formalnościach i podatkach?
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe Darowizna a spadek – podstawowe różnice
Kalkulator i dokumenty, zdjęcie poglądowe / Pixabay

Zarówno darowizna, jak i spadek są formami przeniesienia majątku, jednak różnią się one pod względem formalności, opodatkowania oraz konsekwencji prawnych. Wybór pomiędzy tymi dwiema formami zależy od konkretnej sytuacji majątkowej i rodzinnej, dlatego warto znać kluczowe różnice. Darowizna, uregulowana w art. 888 Kodeksu cywilnego, to umowa, na mocy której darczyńca bezpłatnie przekazuje obdarowanemu określony majątek. Do jej ważności w przypadku nieruchomości konieczne jest sporządzenie aktu notarialnego (art. 158 Kodeksu cywilnego). Darowizna może być dokonana za życia darczyńcy i daje możliwość kontroli nad procesem przekazania majątku.

Różnice między darowizną i spadkiem

Pod względem podatkowym darowizna podlega opodatkowaniu zgodnie z ustawą z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Podatek ten zależy od stopnia pokrewieństwa pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Najkorzystniej traktowane są osoby z tzw. grupy zerowej, czyli najbliższa rodzina (małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo). Jeśli te osoby zgłoszą darowiznę do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od jej otrzymania (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn), mogą zostać całkowicie zwolnione z podatku. W przypadku braku zgłoszenia podatek może wynosić od 3 do nawet 20% wartości darowizny.

Spadek natomiast otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Jego przekazanie jest często mniej skomplikowane, ponieważ nie wymaga wcześniejszych działań ze strony spadkodawcy. Jednakże w przeciwieństwie do darowizny spadek może wiązać się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub sądowego stwierdzenia nabycia spadku, co może wydłużyć cały proces. Podatek od spadku jest obliczany na tych samych zasadach co podatek od darowizny, a najbliższa rodzina również może być zwolniona z obowiązku jego płacenia, pod warunkiem zgłoszenia spadku do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza (art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Istotną różnicą pomiędzy darowizną a spadkiem jest również kwestia zachowku. W przypadku darowizny dokonanej na rzecz jednego z członków rodziny pozostałe osoby uprawnione do spadku mogą po śmierci darczyńcy dochodzić od obdarowanego tzw. zachowku (art. 991 Kodeksu cywilnego). Zachowek wynosi 1/2 udziału, jaki przysługiwałby osobie uprawnionej, lub 2/3, jeśli jest ona trwale niezdolna do pracy albo małoletnia.
Pod względem formalności darowizna wymaga aktu notarialnego w przypadku nieruchomości, natomiast spadek wiąże się z koniecznością przeprowadzenia postępowania spadkowego lub poświadczenia dziedziczenia u notariusza.

Wybór między darowizną spadkiem

Wybór pomiędzy darowizną a spadkiem zależy więc od kilku czynników. Darowizna może być korzystniejsza, gdy chcemy przekazać majątek za życia i uniknąć potencjalnych sporów spadkowych. Spadek jest natomiast mniej kosztowny pod względem formalnym, ale może prowadzić do problemów z zachowkiem lub do długotrwałych postępowań sądowych.

W praktyce przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem lub notariuszem, aby dokładnie przeanalizować swoją sytuację majątkową, obowiązujące przepisy oraz potencjalne konsekwencje podatkowe.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe