Parki powstały w wyniku twórczej rywalizacji dwóch możnych  kobiet, w pewnym sensie ikon epoki początków zaborów, księżnej Izabeli z Flemingów Czartoryskiej  i wojewodziny litewskiej Heleny z Przeździeckich Radziwiłłowej. Wcześnie wydane za mąż, wykształcone, znające kilka języków obcych należały do elity kraju. Dobra sytuacja finansowa pozwalała im na dużą niezależność w działaniach, a rozliczne koligacje rodzinne i prowadzone przez nie salony umożliwiały zapewniały znajomość z wieloma prominentnymi osobami. Obowiązujący w tym czasie libertynizm pozwalał obu paniom na bujne życie erotyczne. Helena była faworytą ambasadora rosyjskiego w Warszawie Stackelberg, wyróżniająca zaś się urodą, elegancją i dużym temperamentem Izabella romansowała z królem Stanisławem Augustem Poniatowskim, Nikołajem Repninem, dukiem de Lauzun, czego owocem były dzieci uznane przez męża Izabeli księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego i noszące jego nazwisko. A jednak to nie miłostki i zdrady sprawiają, że dziś wspominam księżne.

Po rozbiorach i utracie niepodległości mieszkająca w Warszawie Izabela wraca do zdewastowanego w czasie wojen majątku w Puławach. Wraz mężem odbudowuje pałac i zakłada ogród, w którym wykorzystuje świadomie mieszaninę różnych stylów architektonicznych. W budowlach parkowo – muzealnych, zaprojektowanych przez wybitnego architekta Piotra Aignera,  księżna kolekcjonuje eksponaty mające sławić chwałę polskiego oręża i ukazać heroiczną przeszłość narodu polskiego. W 1801 roku powstaje  Świątynia Sybilli, która zgodnie nazwą ma dawać nadzieję i proroczo wskazywać na możliwość odzyskania niepodległości.  Architektura budynku nawiązuje do będącej w ruinie starożytnej świątyni w Tivoli koło Rzymu.

Dziesięć lat później powstaje Dom Gotycki, w którego ściany wbudowano fragmenty  zabytkowej architektury i rzeźby. W Domu księżna gromadzi liczne zabytki i dzieła sztuki, a wśród nich obrazy Leonarda da Vinci, Rembrandta i Rafaela Santi.  Większość z tych eksponatów przetrwała zawieruchy wojenne i została zdeponowana w Muzeum Czartoryskich w Krakowie, tworząc najlepsze i najbardziej znane Polskie zbiory muzealne. 

W odpowiedzi na plany przyjaciółki Helena, żona wojewody wileńskiego Michała Hieronima Radziwiłła założyła w 1778 roku romantyczno - sentymentalny park na prawym brzegu rzeki Skierniewki, w dobrach męża. Oddalony zaledwie 6 km od Łowicza i kilkanaście kilometrów od Nieborowa ogród o powierzchni 14,5 ha otrzymał nazwę Arkadii, czyli pełnej szczęścia krainy helleńskich pasterzy.

Jak można przeczytać w pamiętnikach, Arkadia miała wyrażać stan duchowy założycielki, pełen niepokojów wewnętrznych i potrzebujący uspokojenia poprzez  kontakt z naturą (te niepokoje początku romantyzmu dobrze wyraża szkolna lektura: Cierpienia Młodego Wertera Gethego).  Helena powierzyła budowę parku architektowi Bogumiłowi Zugowi. Park ukończono przed 1800 rokiem. Do swojej śmierci w 1821 roku właścicielka gromadziła w parku rzeźby przywożone z zagranicznych podróży, a zgodnie z obyczajem w budynki wmurowywała, między innymi renesansowe elementy zdobień pochodzące z ruin zamku prymasowskiego w Łowiczu. 

Po śmierci księżnej jej potomkowie rozbierają część budowli i sprzedają Arkadię. W roku 1893 roku prawnuk księżnej Heleny, Michał Piotr Radziwiłł odkupuje Arkadię, porządkuje park i udostępnia go szerokiej publiczności. 
Dziś można zwiedzać oba parki. Ogród w Puławach pełni rolę miejskiego parku. Wstęp jest wolny.  Arkadia jest oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie. Park jest otwarty dla zwiedzających codziennie, w poniedziałki wstęp wolny.
Wokół parku w Puławach znajdują się parkingi, na których mogą parkować zarówno samochody osobowe, jak i ciężarowe. Przy Arkadii mieści się parking dla samochodów osobowych. Parkowanie „dużych mobilów” jest zawsze wyzwaniem.

Inspiracją do tworzenia ogrodów w stylu angielskim była filozofia Oświecenia, a dokładnie jeden z jej nurtów sentymentalizm. Nurt głosił potrzebę życia w harmonii z naturą, umiłowanie przyrody i przeszłości. Filozofia ta znalazła silne wsparcie w sztuce, która nawiązywała do tradycji antycznej, jak również w idealizacji średniowiecznego stylu architektonicznego, gotyku jako wzoru estetycznego. Nowe rozplanowanie zrywało z uporządkowaną formą ogrodu w stylu klasycystycznym, wyrażającą się w geometrycznych kształtach alejek, podcięciach drzewostanu oraz symetrycznej kompozycji przestrzeni. W miejsce umiłowania matematyki wprowadzało naturalność i swobodę. W projektach starano się wykorzystać malownicze walory terenu. Projektanci między pozornie naturalnie rosnącą roślinność wprowadzali budowle o różnorodnym przeznaczeniu i charakterze: starożytne świątynie, fragmenty gotyckich zamków, i rzeźby antyczne, które sprowadzano z Włoch. 

Andrzej Berezowski