Komentarz Ordo Iuris po głosowaniu Bundestagu nad małżeństwami osób tej samej płci

Czy niemiecka ustawa kwestionująca tożsamość małżeństwa zostanie uchylona przez Trybunał Konstytucyjny? - zastanawiają się eksperci Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Siedziba Bundestagu Fot. Cezary p
Siedziba Bundestagu Fot. Cezary p / WIkipedia [licencja: GFDL]
Niemiecki Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie niezmiennie podkreśla, że tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny jest gwarantowana przez ustawę zasadniczą, a jakakolwiek jej modyfikacja wymaga zmiany Konstytucji. Po głosowaniu w Bundestagu przypomniał o tym wieloletni prezes Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Hans-Jürgen Papier.
 
Bundestag podjął w trybie właściwym dla ustaw zwykłych, decyzję kwestionującą tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny poprzez ustawowe narzucenie możliwości odnoszenia tego pojęcia do związków jednopłciowych. Budzi to zasadnicze wątpliwości prawne w świetle trwale wyrażanego stanowiska Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (FTK), który we wszystkich orzeczeniach dotyczących tej problematyki podtrzymuje konsekwentnie, że tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny jest w niemieckim porządku prawnym gwarantowana przez art. 6 ust. 1 ustawy zasadniczej.

Chociaż Konstytucja RFN przyjęta w 1949 r. nie zawiera expressis verbis odniesienia do istotnego jego elementu jakim jest różnica płci małżonków – w chwili jej uchwalania kwestia ta nie była w ogóle przedmiotem dyskusji – FTK jasno deklaruje, że małżeństwo w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konstytucji to „związek mężczyzny i kobiety tworzący trwałą wspólnotę życiową”. Stanowisko to, sformułowane już w latach 50., wkrótce po przyjęciu Konstytucji, Trybunał przytaczał w jednolitej linii orzeczniczej także na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat – ostatnio w orzeczeniu z 7 maja 2013 r.

Zgodnie z orzecznictwem FTK, projekt ustawy kwestionujący tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny powinien być procedowany w specjalnym trybie, właściwym dla zmiany Konstytucji, w którym wymagana jest m.in. większość 2/3 głosów w obu izbach niemieckiego parlamentu. Bundestag nie był w stanie procedować projektu w tym trybie.
 
O zasadniczych wątpliwościach konstytucyjnych wobec decyzji Bundestagu przypomina wieloletni prezes Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Hans-Jürgen Papier, który po głosowaniu wyraził przekonanie, że ustawa może zostać uchylona przez FTK, a do przyjęcia proponowanych zmian „byłaby niezbędna zmiana Konstytucji”.

W debacie parlamentarnej nad projektem przypominano, że jeszcze w 2015 r. należący do lewicowej partii SPD minister sprawiedliwości Heiko Maas tłumaczył, że bez zmiany Konstytucji jakiekolwiek próby podważania tożsamości małżeństwa na gruncie prawa rodzinnego nie są dopuszczalne. Zwracano też uwagę, że przyjęcie ustawy w niewłaściwym trybie, z pominięciem wymogu zmiany Konstytucji, prowadzi jedynie do powstania stanu głębokiej niepewności co do prawa.

Aby ustawa formalnie weszła w życie, niezbędne jest jeszcze przyjęcie jej przez Bundesrat oraz podpis prezydenta. Krytycy projektu, którzy zwracają uwagę na jego pośpieszne procedowanie, nieco ponad dwa miesiące przed wyborami, już zapowiadają złożenie wniosku o kontrolę jej zgodności z Konstytucją.

Źródło: Ordo Iuris

 

POLECANE
KO wygrywa wybory, ale nie ma z kim rządzić, spadki największych. Zobacz najnowszy sondaż z ostatniej chwili
KO wygrywa wybory, ale nie ma z kim rządzić, spadki największych. Zobacz najnowszy sondaż

W środę opublikowano najnowsze badanie poparcia dla partii politycznych. Z sondażu United Surveys by IBRiS dla Wirtualnej Polski wynika, że Koalicja Obywatelska wygrałaby wybory, jednak Donald Tusk właściwie nie miałby z kim utworzyć rząd - potencjalni koalicjanci właściwie nie wchodzą do Sejmu.

Zełenski ujawnił amerykański plan pełnego porozumienia pokojowego. Co zawiera? z ostatniej chwili
Zełenski ujawnił amerykański plan pełnego porozumienia pokojowego. Co zawiera?

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski przekazał, że amerykański plan pokojowy, dotyczący zakończenia wojny rosyjsko-ukraińskiej, przewiduje zamrożenie konfliktu na obecnych liniach kontaktowych - poinformowały w środę media, w tym m.in. agencja AFP. Ukraiński prezydent rozmawiał z dziennikarzami we wtorek, ale wypowiedzi ze spotkania zostały opublikowane dopiero w środę. 

W Wigilię na straży bezpieczeństwa kraju stoi 20 tys. polskich żołnierzy z ostatniej chwili
W Wigilię na straży bezpieczeństwa kraju stoi 20 tys. polskich żołnierzy

W Wigilię Świąt Bożego Narodzenia na straży bezpieczeństwa państwa polskiego i naszych sojuszników stoi około 20 tysięcy żołnierzy - powiedział w środę wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz podczas spotkania z żołnierzami służącymi w Centrum Logistycznym Rzeszów-Jasionka.

Jest nowy ranking zaufania. Karol Nawrocki ponownie na czele [SONDAŻ] z ostatniej chwili
Jest nowy ranking zaufania. Karol Nawrocki ponownie na czele [SONDAŻ]

W Wigilię portal Onet.pl opublikował grudniowy sondaż zaufania do polityków. Na pierwszym miejscu ponownie znalazł się prezydent Karol Nawrocki. W badaniu widać też powrót Jarosława Kaczyńskiego do pierwszej dziesiątki oraz pogarszającą się sytuację Mateusza Morawieckiego.

„Niech ucichną dzisiaj wszelkie spory”. Świąteczne życzenia Pary Prezydenckiej z ostatniej chwili
„Niech ucichną dzisiaj wszelkie spory”. Świąteczne życzenia Pary Prezydenckiej

Para Prezydencka skierowała do Polaków w kraju i za granicą życzenia świąteczne. W bożonarodzeniowym przesłaniu podkreślono znaczenie wspólnoty, tradycji oraz nadziei płynącej z Narodzenia Pańskiego. W komunikacie znalazły się także słowa wdzięczności dla osób pełniących służbę w święta.

Tragiczna Wigilia na Opolszczyźnie. Nie żyje sześć osób po wypadku na DK39 z ostatniej chwili
Tragiczna Wigilia na Opolszczyźnie. Nie żyje sześć osób po wypadku na DK39

Sześć osób zginęło w wypadku na drodze krajowej nr 39 w województwie opolskim w Wigilię o g. 6:30 rano. Po zderzeniu dwóch samochodów osobowych trasa została całkowicie zablokowana, a na miejscu pracują służby pod nadzorem prokuratury – poinformowała policja.

Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy z ostatniej chwili
Ważny komunikat dla mieszkańców Warszawy

W świąteczne dni zmienią się rozkłady komunikacji miejskiej. Zawieszone zostanie kursowanie kilkudziesięciu linii, a inne będą jeździć rzadziej.

Nie żyje Maciej Misztal. Kabareciarz miał tylko 43 lata z ostatniej chwili
Nie żyje Maciej Misztal. Kabareciarz miał tylko 43 lata

Maciej Misztal, współzałożyciel Kabaretu Trzeci Wymiar i wieloletni współpracownik OFPA w Rybniku, zmarł 22 grudnia 2025 r. po ciężkiej chorobie. Miał 43 lata.

Katastrofa samolotu w Turcji. Nie żyje szef sztabu armii Libii z ostatniej chwili
Katastrofa samolotu w Turcji. Nie żyje szef sztabu armii Libii

Służby dotarły do wraku samolotu, którym leciał szef sztabu armii Libii Mohammed Ali Ahmed Al-Haddad – przekazał minister spraw wewnętrznych Turcji Ali Yerlikaya. Wcześniej informowano, że z samolotem utracono kontakt radiowy.

Ogłoszenia o pracę muszą być neutralne płciowo. Minister: Mamy piękny, bogaty język z ostatniej chwili
Ogłoszenia o pracę muszą być neutralne płciowo. Minister: "Mamy piękny, bogaty język"

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk w TVP w likwidacji przekonywała, że w ogłoszeniach o pracę nie powinno się wskazywać płci. Zmiany wejdą w życie 24 grudnia 2025 r.

REKLAMA

Komentarz Ordo Iuris po głosowaniu Bundestagu nad małżeństwami osób tej samej płci

Czy niemiecka ustawa kwestionująca tożsamość małżeństwa zostanie uchylona przez Trybunał Konstytucyjny? - zastanawiają się eksperci Instytutu na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris.
Siedziba Bundestagu Fot. Cezary p
Siedziba Bundestagu Fot. Cezary p / WIkipedia [licencja: GFDL]
Niemiecki Trybunał Konstytucyjny w swoim orzecznictwie niezmiennie podkreśla, że tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny jest gwarantowana przez ustawę zasadniczą, a jakakolwiek jej modyfikacja wymaga zmiany Konstytucji. Po głosowaniu w Bundestagu przypomniał o tym wieloletni prezes Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Hans-Jürgen Papier.
 
Bundestag podjął w trybie właściwym dla ustaw zwykłych, decyzję kwestionującą tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny poprzez ustawowe narzucenie możliwości odnoszenia tego pojęcia do związków jednopłciowych. Budzi to zasadnicze wątpliwości prawne w świetle trwale wyrażanego stanowiska Federalnego Trybunału Konstytucyjnego (FTK), który we wszystkich orzeczeniach dotyczących tej problematyki podtrzymuje konsekwentnie, że tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny jest w niemieckim porządku prawnym gwarantowana przez art. 6 ust. 1 ustawy zasadniczej.

Chociaż Konstytucja RFN przyjęta w 1949 r. nie zawiera expressis verbis odniesienia do istotnego jego elementu jakim jest różnica płci małżonków – w chwili jej uchwalania kwestia ta nie była w ogóle przedmiotem dyskusji – FTK jasno deklaruje, że małżeństwo w rozumieniu art. 6 ust. 1 Konstytucji to „związek mężczyzny i kobiety tworzący trwałą wspólnotę życiową”. Stanowisko to, sformułowane już w latach 50., wkrótce po przyjęciu Konstytucji, Trybunał przytaczał w jednolitej linii orzeczniczej także na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat – ostatnio w orzeczeniu z 7 maja 2013 r.

Zgodnie z orzecznictwem FTK, projekt ustawy kwestionujący tożsamość małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny powinien być procedowany w specjalnym trybie, właściwym dla zmiany Konstytucji, w którym wymagana jest m.in. większość 2/3 głosów w obu izbach niemieckiego parlamentu. Bundestag nie był w stanie procedować projektu w tym trybie.
 
O zasadniczych wątpliwościach konstytucyjnych wobec decyzji Bundestagu przypomina wieloletni prezes Federalnego Trybunału Konstytucyjnego Hans-Jürgen Papier, który po głosowaniu wyraził przekonanie, że ustawa może zostać uchylona przez FTK, a do przyjęcia proponowanych zmian „byłaby niezbędna zmiana Konstytucji”.

W debacie parlamentarnej nad projektem przypominano, że jeszcze w 2015 r. należący do lewicowej partii SPD minister sprawiedliwości Heiko Maas tłumaczył, że bez zmiany Konstytucji jakiekolwiek próby podważania tożsamości małżeństwa na gruncie prawa rodzinnego nie są dopuszczalne. Zwracano też uwagę, że przyjęcie ustawy w niewłaściwym trybie, z pominięciem wymogu zmiany Konstytucji, prowadzi jedynie do powstania stanu głębokiej niepewności co do prawa.

Aby ustawa formalnie weszła w życie, niezbędne jest jeszcze przyjęcie jej przez Bundesrat oraz podpis prezydenta. Krytycy projektu, którzy zwracają uwagę na jego pośpieszne procedowanie, nieco ponad dwa miesiące przed wyborami, już zapowiadają złożenie wniosku o kontrolę jej zgodności z Konstytucją.

Źródło: Ordo Iuris


 

Polecane