Badania rynku pokazują, że coraz więcej przyjeżdża z Ukrainy do Polski mężczyzn. Jest ich już 60 proc. a tylko 40 proc. to kobiety. Jeszcze 10 lat temu to głównie Ukrainki zasilały nasz rynek pracy, głównie sprzątając „na czarno”. A jak dziś czują się dziś Pani rodacy, którzy szukają w Polsce lepszej pracy, a tym samym i lepszego życia?

Sytuacja wygląda różnie. Ci, którzy przyjeżdżają czasowo, żeby dorobić do życia na Ukrainie, często dają się wykorzystywać. Pracują za niższą płacę, żyją w gorszych warunkach. To oni najczęściej spotykają się ze zwłoką w wypłacie, zatrudnieniem znacznie poniżej kwalifikacji. Dla tych niżej wykwalifikowanych sytuacja np. jest znacznie gorsza zimą, gdy często nie mogą znaleźć pracy i są zdezorientowani. Trzeba im pomóc przeczekać do wiosny, lata, kiedy to zaczną być bardzo poszukiwani w rolnictwie czy budownictwie.

I fundacja takiego wsparcia udziela?

W fundacji prowadzimy punkt konsultacyjny, który pomaga naszym rodakom w bezrobociu, ale także wtedy, gdy przychodzą ze skargą, że nie otrzymali przyrzeczonego wynagrodzenia.

Mogą państwo korzystać wówczas ze wsparcia Państwowej Inspekcji Pracy, a może też związków zawodowych?

Niestety, ochrona ich praw jest ograniczona. Wielu pracuje na zlecenie, a inspekcja pracy może skutecznie kontroluje pracowników. Sami zachowujemy się więc trochę jak związek zawodowy, dzwonimy, próbujemy pertraktować z pracodawcą. Czasem się udaje, ale sami Ukraińcy mają duże obawy, żeby np. pójść do sądu z polskim pracodawcą. Zdarzają się już takie przypadki, ale zbyt rzadko.

W takiej sytuacji, nieuczciwi pracodawcy czują się bezkarni?

Niestety tak. Często uważają, że Ukrainiec nie zna polskiego prawa i można go oszukać. Oszuści, bo tak należy ich nazwać, wykorzystują np. to, że obcokrajowiec musi w pewnym momencie wyjechać, bo kończy mu się prawo pobytu, i wówczas nie płaci mu za ostatnie kilka miesięcy, oszczędzając w ten sposób na kosztach pracy. Zdarza się też, że pracownik jest obciążany np. całym ubezpieczeniem na ZUS, kosztami mieszkania i in., choć niby otrzymuje stawkę minimalną.

To chyba jednak dotyczy raczej pracowników bez konkretnych kwalifikacji?

Tak. Zupełnie inaczej jest np. z młodymi ludźmi, którzy przyjeżdżają do Polski studiować. Jeżeli zatrudniają się tu po ukończeniu studiów, to już zgodnie ze zdobytymi kwalifikacjami. Tak samo, gdy przejeżdżają pracownicy wysoko kwalifikowani, jak np. specjaliści IT. Oni od razu otrzymują dobre warunki pracy i płacy, są wręcz poszukiwani przez polskich pracodawców.

Ogólnie, ukraińscy pracownicy czują się potrzebni w Polsce i widzą tu dla siebie przyszłość.

Badania pokazują też, że ponad 40 proc. młodych, którzy przyjechali do nas na studia, chcieliby związać z Polską swoją przyszłość.

Procent ten jest w rzeczywistości nawet większy. Do rozwoju kraju zawsze potrzebni są przecież wykształceni fachowcy.