Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?

Decyzja o podziale majątku po śmierci to często trudny i emocjonalny temat, zwłaszcza gdy relacje rodzinne nie układają się równo z obowiązującymi zasadami dziedziczenia. Czy rodzic ma prawo przekazać cały majątek jednemu dziecku, pomijając pozostałe? Jakie kroki należy podjąć, aby testament odzwierciedlał rzeczywistą wolę spadkodawcy i uniknąć późniejszych sporów rodzinnych?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe / Pixabay

Moje pytanie może wydać się dziwne, ponieważ dotyczy z pozoru „niesprawiedliwego” podziału majątku, ale chyba mam do tego prawo. Mam troje dzieci, ale tylko jedno z nich opiekuje się mną od dawien dawna i tylko ono interesuje się moim losem. Chciałabym, żeby po mojej śmierci to właśnie ono odziedziczyło mój cały dom. Czy mogę pominąć pozostałe dzieci w testamencie?

Widzę, że już w samym pytaniu używa Pani słowa „z pozoru niesprawiedliwego podziału majątku” i w mojej ocenie słusznie. Tylko Pani zna swoją sytuację życiową i relacje z własnymi dziećmi, dlatego tylko Pani może ocenić swoje działania pod kątem sprawiedliwości działania lub jego braku. Co więcej, ma Pani prawo rozporządzać własnym majątkiem według uznania. Dlatego odpowiadając na Pani pytanie: tak, może Pani przekazać dom tylko jednemu dziecku, pomijając pozostałe w sporządzonym testamencie.

 

Każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Można więc sporządzić testament, w którym cały majątek, np. dom, przypada tylko jednemu z dzieci. Należy jednak pamiętać o instytucji zachowku, która chroni interesy pominiętych spadkobierców. Zgodnie z art. 991 §1 Kodeksu cywilnego dzieci, które zostały pominięte w testamencie, mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego wypłaty zachowku.

Jeśli chodzi o wysokość zachowku, to najczęściej jest to połowa wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im w dziedziczeniu ustawowym. Zachowek może wynosić nawet 2/3 tego udziału, jeśli dziecko jest trwale niezdolne do pracy albo małoletnie. Co to oznacza w praktyce? Jeśli cały dom trafi do jednego dziecka, pozostała dwójka może pozwać to dziecko o wypłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zachowku.

 

A czy jest jakiś sposób, by definitywnie pozbawić kogoś spadku?

Przepisy przewidują taką możliwość – chodzi o wydziedziczenie. Warto wiedzieć, że prawo dopuszcza możliwość wydziedziczenia spadkobiercy ustawowego, ale tylko z ważnych powodów. Art. 1008 k.c. wskazuje na trzy przesłanki: uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wobec spadkodawcy, uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy oraz uporczywe unikanie kontaktu lub relacji rodzinnych. Wydziedziczenie musi być wyraźnie wskazane w testamencie i należy je uzasadnić. Brak takiego uzasadnienia może skutkować uznaniem testamentu za nieważny w części dotyczącej wydziedziczenia.

Jeśli więc chce Pani zabezpieczyć przyszłość jednego dziecka, dobrym rozwiązaniem może być także darowizna jeszcze za życia, np. z ustanowieniem służebności mieszkania lub dożywocia. Takie właśnie rozwiązanie pozwoli Pani na rozporządzenie swoim majątkiem w taki sposób, w jaki Pani sobie życzy. Niezależnie od formy przekazania majątku najważniejsze jest, aby decyzje były świadome, przemyślane i zgodne z przepisami prawa. Sprawy spadkowe są często źródłem głębokich rodzinnych konfliktów, stąd warto ich unikać poprzez jasność intencji i przejrzystość dokumentów.


 

POLECANE
Burzliwe posiedzenie komisji sprawiedliwości. Mikrofony ujawniły wulgaryzmy Wiadomości
Burzliwe posiedzenie komisji sprawiedliwości. Mikrofony ujawniły wulgaryzmy

Środowe posiedzenie sejmowej Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka zakończyło się szybciej, niż się rozpoczęło. Obrady, które miały dotyczyć części ustawy budżetowej na 2026 rok, przerwano po kilku minutach. Mikrofony w sali pozostały jednak włączone nieco dłużej, co doprowadziło do nieoczekiwanego incydentu.

Każdy ze 100 konkretów Tuska brzmi dziś jak kpina tylko u nas
Każdy ze "100 konkretów" Tuska brzmi dziś jak kpina

Kiedy Donald Tusk ogłaszał w Tarnowie swoje słynne „100 konkretów na 100 dni”, brzmiało to jak kontrakt społeczny – umowa między władzą a obywatelami. Każdy punkt tej listy miał być obietnicą z terminem ważności. Nie sloganem, nie hasłem, lecz zobowiązaniem.

Awaryjne lądowanie samolotu. Na pokładzie sekretarz obrony USA Wiadomości
Awaryjne lądowanie samolotu. Na pokładzie sekretarz obrony USA

Podczas powrotu do Stanów Zjednoczonych, samolot Boeing C‑32, którym podróżował Pete Hegseth, musiał awaryjnie lądować w Wielkiej Brytanii. Maszyna wystartowała z lotniska w Brukseli po spotkaniu ministrów obrony państw NATO. Kiedy samolot znajdował się nad Atlantykiem, w pobliżu Irlandii, pilot nadał sygnał 7700 - kod oznaczający sytuację awaryjną z powodu problemów technicznych. W związku z tym trasę lotu zmieniono i zdecydowano się na lądowanie w brytyjskiej bazie sił powietrznych.

Komunikat dla mieszkańców woj. łódzkiego Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców woj. łódzkiego

Dobiega końca rozbudowa drogi wojewódzkiej w Żychlinie w woj. łódzkim. W ramach inwestycji za ponad 31 mln zł oprócz jezdni z nową nawierzchnią powstały też chodniki, droga rowerowa, zatoki autobusowe, oświetlenie uliczne, a także dwa nowe ronda.

Szef MON: Potwierdziliśmy sojusznicze zobowiązania między USA a Polską z ostatniej chwili
Szef MON: Potwierdziliśmy sojusznicze zobowiązania między USA a Polską

Potwierdziliśmy sojusznicze zobowiązania między Stanami Zjednoczonymi a Polską – powiedział w środę po rozmowie z szefem Pentagonu Pete'em Hegsethem wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz. Według szefa MON potwierdzona jest stabilna obecność żołnierzy amerykańskich w Polsce.

Woda źródlana wycofana ze sprzedaży. Znana sieć ostrzega klientów Wiadomości
Woda źródlana wycofana ze sprzedaży. Znana sieć ostrzega klientów

Sieć Auchan ogłosiła pilne wycofanie jednej z wód źródlanych dostępnych w sprzedaży. Powodem decyzji są nieprawidłowości wykryte w badaniach mikrobiologicznych. Klienci, którzy posiadają wskazaną partię produktu, proszeni są o niespożywanie jej.

Ambasador Palestyny w Polsce o sytuacji w Strefie Gazy: To jeszcze nie jest pokój tylko u nas
Ambasador Palestyny w Polsce o sytuacji w Strefie Gazy: To jeszcze nie jest pokój

Ambasador Palestyny w Polsce Mahmoud Khalifa w rozmowie z Tysol.pl podkreśla, że mimo zawieszenia broni w Strefie Gazy nie można jeszcze mówić o pokoju. – To nawet nie jest pierwszy punkt planu pokojowego dla nas i dla regionu - mówi w rozmowie z Pawłem Pietkunem Mahmoud Khalifa, ambasador Palestyny w Polsce.

Świat muzyki w żałobie. Nie żyje czterokrotny laureat Grammy z ostatniej chwili
Świat muzyki w żałobie. Nie żyje czterokrotny laureat Grammy

Nie żyje Michael Eugene Archer, znany światu jako D’Angelo. Czterokrotny laureat nagrody Grammy odszedł po długiej walce z rakiem trzustki. Miał 51 lat. Informację o śmierci artysty potwierdziła jego rodzina, publikując poruszające oświadczenie.

„Pani naprawdę przeszkadza”. Incydent na wiecu Tuska z ostatniej chwili
„Pani naprawdę przeszkadza”. Incydent na wiecu Tuska

Podczas środowego spotkania premiera Donalda Tuska z mieszkańcami Piotrkowa Trybunalskiego doszło do niecodziennej sytuacji. Już na początku wystąpienia lidera Platformy Obywatelskiej jego przemówienie zostało przerwane przez aktywistkę trzymającą baner z napisem: „Jeden rząd już obaliłyśmy”. Dominika Lasota nie kryła swojego niezadowolenia wobec rządów koalicji.

Śmiertelny wypadek w Tatrach. Dwóch turystów spadło ze szlaku z ostatniej chwili
Śmiertelny wypadek w Tatrach. Dwóch turystów spadło ze szlaku

Jeden turysta poniósł śmierć, a drugi został poważnie ranny w wypadku, do którego doszło w środę w rejonie przełęczy Zawrat w Tatrach. W górach panują zimowe warunki. TOPR apeluje, by osoby niemające doświadczenia w zimowej turystyce nie wybierały się w wyższe partie gór.

REKLAMA

Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?

Decyzja o podziale majątku po śmierci to często trudny i emocjonalny temat, zwłaszcza gdy relacje rodzinne nie układają się równo z obowiązującymi zasadami dziedziczenia. Czy rodzic ma prawo przekazać cały majątek jednemu dziecku, pomijając pozostałe? Jakie kroki należy podjąć, aby testament odzwierciedlał rzeczywistą wolę spadkodawcy i uniknąć późniejszych sporów rodzinnych?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe Pominięcie spadkobierców w testamencie – czy to zgodne z prawem?
Podpisywanie dokumentów, zdjęcie podglądowe / Pixabay

Moje pytanie może wydać się dziwne, ponieważ dotyczy z pozoru „niesprawiedliwego” podziału majątku, ale chyba mam do tego prawo. Mam troje dzieci, ale tylko jedno z nich opiekuje się mną od dawien dawna i tylko ono interesuje się moim losem. Chciałabym, żeby po mojej śmierci to właśnie ono odziedziczyło mój cały dom. Czy mogę pominąć pozostałe dzieci w testamencie?

Widzę, że już w samym pytaniu używa Pani słowa „z pozoru niesprawiedliwego podziału majątku” i w mojej ocenie słusznie. Tylko Pani zna swoją sytuację życiową i relacje z własnymi dziećmi, dlatego tylko Pani może ocenić swoje działania pod kątem sprawiedliwości działania lub jego braku. Co więcej, ma Pani prawo rozporządzać własnym majątkiem według uznania. Dlatego odpowiadając na Pani pytanie: tak, może Pani przekazać dom tylko jednemu dziecku, pomijając pozostałe w sporządzonym testamencie.

 

Każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego każda osoba ma prawo swobodnie rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Można więc sporządzić testament, w którym cały majątek, np. dom, przypada tylko jednemu z dzieci. Należy jednak pamiętać o instytucji zachowku, która chroni interesy pominiętych spadkobierców. Zgodnie z art. 991 §1 Kodeksu cywilnego dzieci, które zostały pominięte w testamencie, mogą domagać się od spadkobiercy testamentowego wypłaty zachowku.

Jeśli chodzi o wysokość zachowku, to najczęściej jest to połowa wartości udziału spadkowego, jaki przysługiwałby im w dziedziczeniu ustawowym. Zachowek może wynosić nawet 2/3 tego udziału, jeśli dziecko jest trwale niezdolne do pracy albo małoletnie. Co to oznacza w praktyce? Jeśli cały dom trafi do jednego dziecka, pozostała dwójka może pozwać to dziecko o wypłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej tytułem zachowku.

 

A czy jest jakiś sposób, by definitywnie pozbawić kogoś spadku?

Przepisy przewidują taką możliwość – chodzi o wydziedziczenie. Warto wiedzieć, że prawo dopuszcza możliwość wydziedziczenia spadkobiercy ustawowego, ale tylko z ważnych powodów. Art. 1008 k.c. wskazuje na trzy przesłanki: uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wobec spadkodawcy, uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego wobec spadkodawcy oraz uporczywe unikanie kontaktu lub relacji rodzinnych. Wydziedziczenie musi być wyraźnie wskazane w testamencie i należy je uzasadnić. Brak takiego uzasadnienia może skutkować uznaniem testamentu za nieważny w części dotyczącej wydziedziczenia.

Jeśli więc chce Pani zabezpieczyć przyszłość jednego dziecka, dobrym rozwiązaniem może być także darowizna jeszcze za życia, np. z ustanowieniem służebności mieszkania lub dożywocia. Takie właśnie rozwiązanie pozwoli Pani na rozporządzenie swoim majątkiem w taki sposób, w jaki Pani sobie życzy. Niezależnie od formy przekazania majątku najważniejsze jest, aby decyzje były świadome, przemyślane i zgodne z przepisami prawa. Sprawy spadkowe są często źródłem głębokich rodzinnych konfliktów, stąd warto ich unikać poprzez jasność intencji i przejrzystość dokumentów.



 

Polecane
Emerytury
Stażowe