„W starej koszuli, z odwagą w sercu”, prawdziwa historia Tolka Banana

Film „W starej koszuli, z odwagą w sercu” opowiadający o życiu i tragicznej śmierci Jacka Zejdlera, świetnego aktora i młodego patrioty prześladowanego przez Służbę Bezpieczeństwa, przybliża nam postać odtwórcy słynnej postaci Tolka Banana. 
 „W starej koszuli, z odwagą w sercu”, prawdziwa historia Tolka Banana
/ foto. kadr z filmu

Stare miał dżinsy, starą koszulę,
W dziurawych kamaszach szedł,
Z odwagą w sercu, z dumą na twarzy,
Czy dobrze było czy źle.

(…) 

A potem odszedł, odszedł daleko
Za siedem gór, siedem rzek.
Jednak o Tolku piosnka zostanie,
Czy chcecie wierzyć czy nie.
Piosnka o Tolku, Tolku Bananie,
Czy chcecie wierzyć czy nie”.

Ballada pochodząca z czołówki serialu „Stawiam na Tolka Banana” była prawdziwym młodzieżowym hitem lat 70. śpiewanym na licznych prywatkach, przy ogniskach i na rajdach turystycznych. Sam serial w reżyserii Stanisława Jędryki na podstawie książki cieszącego się dużą popularnością Adama Bahdaja miał potężny wpływ na dorastające w tym czasie pokolenie. Na przygodach Julka Seratowicza, Karioki, Cegiełki, Cygana i Filipka wychowały się miliony polskich dzieci, które dziś... o serialu mogłyby opowiadać własnym wnukom. W filmie przyciągał przede wszystkim magnetyzm głównego bohatera – tytułowego Tolka Banana, nieco romantycznego uciekiniera z poprawczaka. W rolę nastolatka wcielił się Jacek Zejdler, w którym wielu upatrywało wtedy polskiego Jamesa Deana lub następcę Zbyszka Cybulskiego. Niestety podobnie jak w przypadku tych dwóch bożyszczy szklanego ekranu – również kariera Zejdlera została tragicznie przerwana, a wokół jego śmierci w Opolu narosło wiele niejasności. Wynikały one z działalności młodego aktora w opozycji antykomunistycznej. Jackowi Zejdlerowi poświęcony jest film „W starej koszuli, z odwagą w sercu” wyreżyserowany przez Dariusza Debernego, na podstawie scenariusza Zbigniewa Górniaka. 

Znaczna część filmu poświęcona jest zaangażowaniu Zejdlera w nielegalną działalność opozycyjną wymierzoną w komunistyczny reżim. Zejdler współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Do Opola aktor został zesłany karnie po tym, jak na polecenie władz wyrzucono go z czołowego wówczas Teatru im. Jaracza w Łodzi. Śmierć Zejdlera obrosła czarną legendą, a jej sprawstwo przypisywano wtedy Służbie Bezpieczeństwa.      

Filmowa opowieść prowadzona jest dwoma torami. Tor pierwszy, wspomnieniowo-nostalgiczny, jest osobistą i zawodową historią młodego aktora opowiedzianą głównie przez jego siostrę, przyjaciela i znajomych z Warszawy, Łodzi i Opola, aktorów z filmów, w których grał, oraz artystów z Teatru im. Jana Kochanowskiego. W tym wątku występują współpracownicy i koledzy aktora z lat 70., m.in. Filip Łobodziński, z którym zagrał w serialu, oraz Krzysztof Kiersznowski, kolega z filmówki. O życiu osobistym Zejdlera opowiada również jego siostra, najlepszy przyjaciel i koleżanka ze szkoły.

Tor drugi, śledczo-opozycyjny, jest dokładnym opisem opozycyjnej działalności młodego łódzkiego aktora. Jacek Zejdler zaangażowany był w działalność łódzkiego KOR, zbierał podpisy pod listem protestacyjnym do Sejmu w obronie ofiar tzw. wypadków czerwcowych z 1976 roku, co było wówczas niebywałym aktem odwagi. Jacek Zejdler organizował w Łodzi Mszę żałobną w intencji Stanisława Pyjasa, zamordowanego przez Służbę Bezpieczeństwa. Autorzy rozmawiali m.in. ze śledczymi IPN, którzy potwierdzili istnienie archiwalnych dowodów na operacyjne rozpracowywanie aktora przez SB. Twórcy swoim filmem usiłują rozwikłać tajemnicę samobójczej śmierci aktora, docierają do koleżanki z teatru, sąsiadki, która odkryła wtedy ciało Zejdlera.

– Pomysł na film zrodził się w głowie szefa opolskiej TVP Mateusza Magdziarza. Ja ponad 10 lat temu jako reporter prasowy przypadkiem usłyszałem, że bohater mojego dzieciństwa w czasach, gdy byłem nastolatkiem, został zesłany karnie do pracy w moim mieście. Gdy oglądaliśmy „Tolka Banana”, byliśmy dziesięcioletnimi dziećmi. Gdy matki wołały nas z balkonów na kolejny odcinek, to biegliśmy na wyścigi, a później na trzepaku omawialiśmy to, co się zdarzyło. Każdy chciał ubierać się jak Tolek, być odważny jak Tolek, każdy podkochiwał się w Karioce. Nie wiedziałem, że odtwórca tej roli później jako aktor został zesłany do Opola, pracował w zasadzie niedaleko podwórka, na którym wychowywałem się w jego kulcie. Gdy pisałem o tym przed dekadą, to dotarłem do ludzi, którzy odnaleźli jego ciało, do ludzi, którzy opowiedzieli mi o jego opozycyjnej działalności. Zejdler to był człowiek niezwykły, nie miał w sobie nic z celebryty w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. To był niezwykle szlachetny, dobry, wrażliwy człowiek, wielki patriota. Byłem bardzo zadowolony z tego materiału. Gdy po dekadzie usłyszałem od szefa opolskiej TVP, że możemy zrobić z tego film, byłem wniebowzięty. Udało nam się w filmie dotrzeć do wielu ciekawych wypowiedzi i postaci. Często myślę o tym, jakim człowiekiem Zejdler byłby dzisiaj, gdyby żył – mówi nam Zbigniew Góniak, scenarzysta filmu. 

Film objęty jest honorowym patronatem Instytutu Pamięci Narodowej.

--------------------------
Mateusz Magdziarz, dyrektor i redaktor naczelny TVP3 Opole 

Komunistyczny aparat władzy dołożył starań, aby historia Jacka Zejdlera i jego tragiczna śmierć w wieku 25 lat zostały zapomniane. Dziennikarskie śledztwo Zbigniewa Górniaka i Dariusza Debernego ujawnia wiele szczegółów z mechanizmu uporczywego nękania serialowego „Tolka Banana”. To drugi, najważniejszy projekt tożsamościowy TVP3 Opole po filmie „Ziemia przemówiła” z 2016 roku, który poświęcony był zbrodni Urzędu Bezpieczeństwa na oddziale Henryka Flamego „Bartka” z NSZ.

--------------------------
Gdzie i kiedy obejrzeć film „W starej koszuli, z odwagą w sercu”?
Premiera: wtorek, 19 stycznia w TVP2 23:20;
środa: 20 stycznia 21:20 TVP Dokument;
czwartek: 21 stycznia 12:00 TVP Dokument.

 


 

POLECANE
ZUS wydał pilny komunikat z ostatniej chwili
ZUS wydał pilny komunikat

ZUS wypłacił ponad 1 mld zł świadczeń w formie renty wdowiej dla 320 tys. osób. Sredni wzrost świadczeń to 358,27 zł. Wniosek do 31 lipca 2025 r. gwarantuje wyrównanie – przypomina ZUS.

Czerwone flagi nad Bałtykiem. Komunikat dla mieszkańców i turystów z ostatniej chwili
Czerwone flagi nad Bałtykiem. Komunikat dla mieszkańców i turystów

W czwartek na wielu nadmorskich kąpieliskach w województwach pomorskim i zachodniopomorskim powiewają czerwone flagi. Powodem są m.in. wysokie fale na Bałtyku. Nieczynne jest też jedno kąpielisko na Kaszubach ze względu na zakwit sinic.

MEN chce poluzować wymogi wobec nauczycieli przedszkoli. Oburzenie wśród pedagogów z ostatniej chwili
MEN chce poluzować wymogi wobec nauczycieli przedszkoli. Oburzenie wśród pedagogów

Środowisko nauczycieli wychowania przedszkolnego nie kryje frustracji wobec najnowszych planów Ministerstwa Edukacji Narodowej. Chodzi o propozycję otwarcia dostępu do zawodu nauczyciela przedszkolnego dla osób bez dyplomu magistra pedagogiki. Takie rozwiązanie ma – według resortu – pomóc w walce z niedoborami kadrowymi. Dla wielu nauczycieli to jednak cios w prestiż zawodu.

Kuriozalna decyzja w Komisji Finansów Publicznych. KO zarządza przerwę w trakcie głosowania Wiadomości
Kuriozalna decyzja w Komisji Finansów Publicznych. KO zarządza przerwę w trakcie głosowania

Do wyjątkowej sytuacji doszło podczas posiedzenia sejmowej Komisji Finansów Publicznych. W trakcie ważnego głosowania nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa przewodniczący posiedzenia, Janusz Cichoń, nagle przerwał obrady i zarządził przerwę. Według posłów PiS, politykom koalicji chodziło o ściągnięcie posłów KO, których zabrakło na sali.   

Znamy nazwisko potencjalnego szefa Kancelarii Prezydenta Karola Nawrockiego z ostatniej chwili
Znamy nazwisko potencjalnego szefa Kancelarii Prezydenta Karola Nawrockiego

''Poseł Zbigniew Bogucki ma zostać szefem Kancelarii Prezydenta Karola Nawrockiego. Znamy też inne nazwiska'' – pisze ''Rzeczpospolita''. Źródła Tysol.pl potwierdzają, że jest to nazwisko rozpatrywane.

WOŁYŃ BEZ MITÓW - 11 lipca w Warszawie konferencja w 82. rocznicę „krwawej niedzieli”  Wiadomości
"WOŁYŃ BEZ MITÓW" - 11 lipca w Warszawie konferencja w 82. rocznicę „krwawej niedzieli” 

W 82. rocznicę „krwawej niedzieli” na Wołyniu Stowarzyszenie „Wspólnota i Pamięć” organizuje konferencję upamiętniającą ofiary ukraińskiego ludobójstwa pod hasłem „WOŁYŃ BEZ MITÓW 3”. Wydarzenie jest połączone z premierą książki o tym samym tytule. Partnerem wydarzenia jest portal Tysol.pl.

Niepokojąca sytuacja przed Kancelarią Premiera. Interweniowały służby z ostatniej chwili
Niepokojąca sytuacja przed Kancelarią Premiera. Interweniowały służby

W czwartek przed południem służby bezpieczeństwa interweniowały przed Kancelarią Prezesa Rady Ministrów w Warszawie. Kobieta, która – jak ustalili dziennikarze – chciała spotkać się z premierem Donaldem Tuskiem, miała przy sobie kanister z benzyną i zapalniczkę.

Nie żyje aktorka znanych polskich seriali z ostatniej chwili
Nie żyje aktorka znanych polskich seriali

2 lipca 2025 roku w wieku 88 lat zmarła Joanna Jarzębska – znana i ceniona aktorka teatralna oraz telewizyjna. Informację o jej śmierci przekazała pogrążona w żałobie rodzina, publikując oficjalny nekrolog.

Morderstwo polskiego naukowca w Grecji. Uniwersytet w Berkeley zareagował Wiadomości
Morderstwo polskiego naukowca w Grecji. Uniwersytet w Berkeley zareagował

Przemysław Jeziorski, pracujący na co dzień na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, został zastrzelony w Grecji. Według greckich mediów było to morderstwo na zlecenie. Amerykański uniwersytet odniósł się do śmierci polskiego naukowca. 

Komunikat dla mieszkańców Lubelszczyzny z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Lubelszczyzny

IMGW przewiduje w czwartek gwałtowne wzrosty poziomu wód w południowo wschodniej części województwa lubelskiego. Stany wody w pięciu punktach znajdują się w strefach wysokich.

REKLAMA

„W starej koszuli, z odwagą w sercu”, prawdziwa historia Tolka Banana

Film „W starej koszuli, z odwagą w sercu” opowiadający o życiu i tragicznej śmierci Jacka Zejdlera, świetnego aktora i młodego patrioty prześladowanego przez Służbę Bezpieczeństwa, przybliża nam postać odtwórcy słynnej postaci Tolka Banana. 
 „W starej koszuli, z odwagą w sercu”, prawdziwa historia Tolka Banana
/ foto. kadr z filmu

Stare miał dżinsy, starą koszulę,
W dziurawych kamaszach szedł,
Z odwagą w sercu, z dumą na twarzy,
Czy dobrze było czy źle.

(…) 

A potem odszedł, odszedł daleko
Za siedem gór, siedem rzek.
Jednak o Tolku piosnka zostanie,
Czy chcecie wierzyć czy nie.
Piosnka o Tolku, Tolku Bananie,
Czy chcecie wierzyć czy nie”.

Ballada pochodząca z czołówki serialu „Stawiam na Tolka Banana” była prawdziwym młodzieżowym hitem lat 70. śpiewanym na licznych prywatkach, przy ogniskach i na rajdach turystycznych. Sam serial w reżyserii Stanisława Jędryki na podstawie książki cieszącego się dużą popularnością Adama Bahdaja miał potężny wpływ na dorastające w tym czasie pokolenie. Na przygodach Julka Seratowicza, Karioki, Cegiełki, Cygana i Filipka wychowały się miliony polskich dzieci, które dziś... o serialu mogłyby opowiadać własnym wnukom. W filmie przyciągał przede wszystkim magnetyzm głównego bohatera – tytułowego Tolka Banana, nieco romantycznego uciekiniera z poprawczaka. W rolę nastolatka wcielił się Jacek Zejdler, w którym wielu upatrywało wtedy polskiego Jamesa Deana lub następcę Zbyszka Cybulskiego. Niestety podobnie jak w przypadku tych dwóch bożyszczy szklanego ekranu – również kariera Zejdlera została tragicznie przerwana, a wokół jego śmierci w Opolu narosło wiele niejasności. Wynikały one z działalności młodego aktora w opozycji antykomunistycznej. Jackowi Zejdlerowi poświęcony jest film „W starej koszuli, z odwagą w sercu” wyreżyserowany przez Dariusza Debernego, na podstawie scenariusza Zbigniewa Górniaka. 

Znaczna część filmu poświęcona jest zaangażowaniu Zejdlera w nielegalną działalność opozycyjną wymierzoną w komunistyczny reżim. Zejdler współpracował z Komitetem Obrony Robotników. Do Opola aktor został zesłany karnie po tym, jak na polecenie władz wyrzucono go z czołowego wówczas Teatru im. Jaracza w Łodzi. Śmierć Zejdlera obrosła czarną legendą, a jej sprawstwo przypisywano wtedy Służbie Bezpieczeństwa.      

Filmowa opowieść prowadzona jest dwoma torami. Tor pierwszy, wspomnieniowo-nostalgiczny, jest osobistą i zawodową historią młodego aktora opowiedzianą głównie przez jego siostrę, przyjaciela i znajomych z Warszawy, Łodzi i Opola, aktorów z filmów, w których grał, oraz artystów z Teatru im. Jana Kochanowskiego. W tym wątku występują współpracownicy i koledzy aktora z lat 70., m.in. Filip Łobodziński, z którym zagrał w serialu, oraz Krzysztof Kiersznowski, kolega z filmówki. O życiu osobistym Zejdlera opowiada również jego siostra, najlepszy przyjaciel i koleżanka ze szkoły.

Tor drugi, śledczo-opozycyjny, jest dokładnym opisem opozycyjnej działalności młodego łódzkiego aktora. Jacek Zejdler zaangażowany był w działalność łódzkiego KOR, zbierał podpisy pod listem protestacyjnym do Sejmu w obronie ofiar tzw. wypadków czerwcowych z 1976 roku, co było wówczas niebywałym aktem odwagi. Jacek Zejdler organizował w Łodzi Mszę żałobną w intencji Stanisława Pyjasa, zamordowanego przez Służbę Bezpieczeństwa. Autorzy rozmawiali m.in. ze śledczymi IPN, którzy potwierdzili istnienie archiwalnych dowodów na operacyjne rozpracowywanie aktora przez SB. Twórcy swoim filmem usiłują rozwikłać tajemnicę samobójczej śmierci aktora, docierają do koleżanki z teatru, sąsiadki, która odkryła wtedy ciało Zejdlera.

– Pomysł na film zrodził się w głowie szefa opolskiej TVP Mateusza Magdziarza. Ja ponad 10 lat temu jako reporter prasowy przypadkiem usłyszałem, że bohater mojego dzieciństwa w czasach, gdy byłem nastolatkiem, został zesłany karnie do pracy w moim mieście. Gdy oglądaliśmy „Tolka Banana”, byliśmy dziesięcioletnimi dziećmi. Gdy matki wołały nas z balkonów na kolejny odcinek, to biegliśmy na wyścigi, a później na trzepaku omawialiśmy to, co się zdarzyło. Każdy chciał ubierać się jak Tolek, być odważny jak Tolek, każdy podkochiwał się w Karioce. Nie wiedziałem, że odtwórca tej roli później jako aktor został zesłany do Opola, pracował w zasadzie niedaleko podwórka, na którym wychowywałem się w jego kulcie. Gdy pisałem o tym przed dekadą, to dotarłem do ludzi, którzy odnaleźli jego ciało, do ludzi, którzy opowiedzieli mi o jego opozycyjnej działalności. Zejdler to był człowiek niezwykły, nie miał w sobie nic z celebryty w dzisiejszym tego słowa znaczeniu. To był niezwykle szlachetny, dobry, wrażliwy człowiek, wielki patriota. Byłem bardzo zadowolony z tego materiału. Gdy po dekadzie usłyszałem od szefa opolskiej TVP, że możemy zrobić z tego film, byłem wniebowzięty. Udało nam się w filmie dotrzeć do wielu ciekawych wypowiedzi i postaci. Często myślę o tym, jakim człowiekiem Zejdler byłby dzisiaj, gdyby żył – mówi nam Zbigniew Góniak, scenarzysta filmu. 

Film objęty jest honorowym patronatem Instytutu Pamięci Narodowej.

--------------------------
Mateusz Magdziarz, dyrektor i redaktor naczelny TVP3 Opole 

Komunistyczny aparat władzy dołożył starań, aby historia Jacka Zejdlera i jego tragiczna śmierć w wieku 25 lat zostały zapomniane. Dziennikarskie śledztwo Zbigniewa Górniaka i Dariusza Debernego ujawnia wiele szczegółów z mechanizmu uporczywego nękania serialowego „Tolka Banana”. To drugi, najważniejszy projekt tożsamościowy TVP3 Opole po filmie „Ziemia przemówiła” z 2016 roku, który poświęcony był zbrodni Urzędu Bezpieczeństwa na oddziale Henryka Flamego „Bartka” z NSZ.

--------------------------
Gdzie i kiedy obejrzeć film „W starej koszuli, z odwagą w sercu”?
Premiera: wtorek, 19 stycznia w TVP2 23:20;
środa: 20 stycznia 21:20 TVP Dokument;
czwartek: 21 stycznia 12:00 TVP Dokument.

 



 

Polecane
Emerytury
Stażowe