Co musisz wiedzieć:

• Ryzyko dla matki legalizujące przerwanie ciąży musi być poważne
• Przy pomocy rozporządzenia nie da się zmienić ani Konstytucji ani żadnej innej ustawy
• Instytut Ordo Iuris zawiadomił prokuraturę o możliwości popełnienia przestępstwa przez Izabelę Leszczynę oraz Donalda Tuska

Przedstawiciele Instytutu wyjaśniają, że „wydając Wytyczne w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży, nakłaniali bowiem dyrektorów szpitali, ordynatorów/kierowników oddziałów oraz lekarzy do przerwania ciąży za zgodą kobiety z naruszeniem przepisów ustawy oraz do zabójstwa człowieka”.

„Dodatkowo, sposób sformułowania Wytycznych i kontekst ich przyjęcia wskazuje, że intencją Prezesa Rady Ministrów i Ministra Zdrowia było uzupełnienie przepisów ustawy i doprowadzenie do faktycznego poszerzenia dostępu do aborcji – co naruszyło konstytucyjny system źródeł prawa oraz, tym samym, podstawowe zasady praworządności”

- stwierdzają.

• Komunikat dla mieszkańców woj. małopolskiego
• Anonimowy prokurator: Decyzja sądu ws. Sławomira Nowaka budzi zdumienie w środowisku prawników
• IMGW wydał nowy komunikat. Oto co nas czeka
• GDDKiA wydała ważny komunikat dla podróżujących do Zakopanego
• Nowe nieoficjalne informacje nt. umorzenia sprawy Sławomira Nowaka
• To prawdziwy skarb. Sensacyjne odkrycie pod Hrubieszowem

„Dlatego też, Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris będzie dążył do tego, aby Polski wymiar sprawiedliwości osądził działania Donalda Tuska oraz Izabeli Leszczyny. Pierwszym krokiem ku temu jest zawiadomienie, które skierowaliśmy do Prokuratury Krajowej – przy pełnej świadomości, że stanowisko Prokuratora Krajowego zostało wadliwie obsadzone przez obecny rząd i że na działania prokuratury w tej sprawie prawdopodobnie trzeba będzie poczekać do dnia uwolnienia urzędu prokuratorskiego spod politycznej zależności”

- informują.

Konstytucji nie da się zmienić rozporządzeniem

30 sierpnia 2024 r. Minister Zdrowia Izabela Leszczyna wydała: Wytyczne w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży. W toku konferencji prasowej związanej z wprowadzeniem wytycznych, która miała miejsce właśnie w dniu 30 sierpnia 2024 r. Prezes Rady Ministrów Donald Tusk wskazał, że kolejne próby zdobycia w Sejmie większości na rzecz projektów czyniących legalną aborcję do 12 tygodnia zakończyły się niepowodzeniem. Wobec tego miał pracować wspólnie z minister Leszczyną nad wytycznymi, które zmienią w takiej sytuacji realia.

W wytycznych na płaszczyźnie art. art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży wskazano: „Ustawa o planowaniu rodziny nie precyzuje także pojęcia „zagrożenie”, pozostawiając je do oceny lekarza działającego na podstawie aktualnej wiedzy medycznej, przepisy nie posługują się w tym przypadku żadnym wartościowaniem, nie wskazują, że zagrożenie ma być nagłe bądź bezpośrednie i nie powinny być tak interpretowane”.

W ocenie prawników z Ordo Iuris, stanowisko to pomija regulację art. 157a § 2 k.k., zgodnie z którym nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych dla uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu lub życiu kobiety ciężarnej albo dziecka poczętego. § 1 tego artykułu stanowi, że kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Prawnicy wskazują ponadto, iż „w doktrynie na płaszczyźnie regulacji art. 157a § 2 k.k. podnosi się, że: 'Działania lecznicze podjęte w celu uchylenia niebezpieczeństwa muszą być konieczne, tzn. że bez ich podjęcia stan niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia kobiety ciężarnej lub dziecka poczętego przerodziłby się, zgodnie z naszą wiedzą i doświadczeniem, w skutek w postaci śmierci lub istotnej utraty zdrowia'. (tak Wróbel Włodzimierz (red.), Zoll Andrzej (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a Opublikowano: WKP 2017). 'Konieczność tych działań oznacza, że poświęcenie zdrowia dziecka poczętego musi okazać się jedynym sposobem uratowania jego życia lub zdrowia albo życia kobiety ciężarnej'. (tak Giezek Jacek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz Opublikowano: WKP 2021)”.

Konstytucji nie da się zmienić rozporządzeniem

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Konstytucji RP Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Stosownie zaś do postanowień ustępu 2 tego artykułu przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej. Nie da się zmienić jej zapisów przy pomocy rozporządzenia.

„W orzecznictwie i doktrynie podnosi się, że z art. 8 wynika nakaz stosowania wykładni prokonstytucyjnej aktów podkonstytucyjnych. (…) 'wykładnia prokonstytucyjna umożliwia wskazanie takiego sposobu rozumienia przepisu, który najpełniej odpowiada normom, zasadom i wartościom konstytucyjnym (zob. NSA – II OPS 2/12). Nakaz wykładni prokonstytucyjnej może być zatem uznany za dyrektywę wykładni optymalizacyjnej, bowiem spośród różnych możliwych sposobów rozumienia przepisu ustalonych jako zgodne z Konstytucją obliguje on do wyboru takiego rozumienia, które będzie zgodne z Konstytucją w stopniu najwyższym. Stosowanie powyższych metod wykładni umożliwia „promieniowanie” ustawy zasadniczej na inne normy prawne, gwarantując spójność aksjologiczną systemu prawnego, pewność prawa oraz stabilizację i przewidywalność rozstrzygnięć (zob. TK – K 27/98, K 44/16)'. (Tuleja Piotr (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, wyd. II, opublikowano: WKP 2023). 

'Konstytucja w całokształcie swych postanowień daje wyraz pewnemu obiektywnemu systemowi wartości, którego urzeczywistnianiu służyć powinien proces interpretacji i stosowania poszczególnych przepisów konstytucyjnych. Dla określenia tego systemu wartości centralną rolę odgrywają postanowienia o prawach i wolnościach jednostki, usytuowane przede wszystkim w rozdziale II konstytucji. Wśród tych postanowień centralne z kolei miejsce zajmuje zasada przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka. Poszanowanie i ochrona prawa do życia stanowi jedną z podstawowych przesłanek realizacji tej zasady. (tak wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 marca 1999 r., K 2/98, LEX nr 36396)'

- przypominają prawnicy z Ordo Iuris. 

Trybunał Konstytucyjny za życiem

„Życie ludzkie (…) stanowi fundamentalne dobro człowieka (tak orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 maja 1997 r., K 26/96). W orzeczeniu tym wskazano również: Demokratyczne państwo prawa jako naczelną wartość stawia człowieka i dobra dla niego najcenniejsze. Dobrem takim jest życie, które w demokratycznym państwie prawa musi pozostawać pod ochroną konstytucyjną w każdym stadium jego rozwoju. Wartość konstytucyjnie chronionego dobra prawnego jakim jest życie ludzkie, w tym życie rozwijające się w fazie prenatalnej, nie może być różnicowana. Brak jest bowiem dostatecznie precyzyjnych i uzasadnionych kryteriów pozwalających na dokonanie takiego zróżnicowania w zależności od fazy rozwojowej ludzkiego życia. Od momentu powstania życie ludzkie staje się więc wartością chronioną konstytucyjnie. Dotyczy to także fazy prenatalnej.

(…) z uwagi na fundamentalny charakter prawa do życia w aksjologii konstytucyjnej, nie każde z dóbr wskazanych w art. 31 ust. 3 Konstytucji może uzasadniać godzące w nie rozwiązania. Bez potrzeby dalszego poszerzania argumentacji można stwierdzić, że zdecydowanie nieakceptowane w demokratycznym państwie prawnym, realizującym zasady sprawiedliwości społecznej i chroniącym życie oraz niezbywalną godność człowieka, byłoby ograniczenie prawnej ochrony życia człowieka w celu ochrony dóbr lokujących się niżej w hierarchii konstytucyjnej, np. własności i innych praw majątkowych, moralności publicznej, ochrony środowiska czy nawet zdrowia innych ludzi. Warunkiem ograniczenia prawa do prawnej ochrony życia jest więc zaistnienie sytuacji, w której jest niewątpliwe, że nie da się ono pogodzić z analogicznymi prawami innych osób. Przesłankę tę można określić ogólnie jako wymaganie symetrii dóbr: poświęcanego i ratowanego”

- czytamy w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2008 r., sygn. akt K 44/07, LEX nr 441911). 

Wytyczne Leszczyny naruszają zasadę spójności prawa

„Przyjęta w wytycznych wykładnia regulacji art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży w świetle powołanego wyżej orzecznictwa i poglądów doktryny w sposób oczywisty narusza zasadę spójności polskiego systemu prawnego. Prowadzi ona do mniej intensywnej ochrony życia dziecka poczętego od ochrony jego zdrowia. W sposób oczywisty uderza w konstytucyjną aksjologię stawiając jakiekolwiek zagrożenie dla zdrowia matki przed życiem dziecka poczętego, co jest następstwem naruszenia wynikającego z art. 8 Konstytucji nakazu stosowania wykładni prokonstytucyjnej ustawy oraz współstosowania interpretacyjnego Konstytucji”

- alarmuje Ordo Iuris.

Zgodnie z art. 148 § 1 k.k. kto zabija człowieka, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 10 albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.

Dramat w Oleśnicy

Konsekwencją tak dokonanej wykładni przedmiotowej regulacji była - podkreślają prawnicy - dokonana w Oleśnicy aborcja dziecka w 36 tygodniu ciąży z powołaniem się na zagrożenie ciąży dla życia psychicznego matki, mimo wcześniejszej propozycji lekarzy niezwłocznego zakończenia ciąży w drodze cesarskiego cięcia bez uśmiercania dziecka, właśnie ze względu na zły stan psychiczny matki. 

Zgodnie z art. 18 § 2 k.k. odpowiada za podżeganie, kto chcąc, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, nakłania ją do tego. Na płaszczyźnie tej regulacji w orzecznictwie podnosi się, że nakłanianie skierowane być musi do konkretnej osoby lub do zindywidualizowanego kręgu osób (ad certam personam) niekoniecznie znanego podżegającemu z imienia i nazwiska. (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 marca 2022 r., II AKa 139/21, LEX nr 3341108). Podobnie Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 20 października 2005 r., II KK 184/05, LEX nr 163969, czy Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 8 lutego 2006 r., II AKa 207/05, LEX nr 180361. 

"Wobec powyższego zwrócić należy uwagę, że wytyczne wprost wskazują ich adresatów, a są to: Dyrektorzy Szpitali, Ordynatorzy/Kierownicy Oddziałów. W trakcie wspomnianej wyżej konferencji prasowej Minister Leszczyna zaznaczyła, że: Wytyczne staną się wykładnią dla lekarzy i dla podmiotów leczniczych. Taki zbiór adresatów wytycznych jest możliwy do zindywidualizowania, i to personalnie.

Po oznaczeniu adresatów wytyczne mówią dalej: 'Przekazuję Państwu Wytyczne w sprawie obowiązujących przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży, zwracając się z uprzejmą prośbą o ich właściwe stosowanie, a przez to poszanowanie praw pacjentek oraz zapewnienie im należytej opieki. Adresaci wytycznych są więc nakłaniani do takiego stosowania przepisów prawnych dotyczących dostępu do procedury przerwania ciąży, która w świetle powołanej wyżej argumentacji stanowi realizację znamion art. 152 § 1 k.k., art. 152 § 3 k.k. i art. 148 § 1 k.k.."

- piszą w zawiadomieniu do prokuratury. 

Podżeganie do zabójstwa czy polecenie zabójstwa?

„Z wypowiedzi zaś premiera Donalda Tuska na konferencji prasowej w dniu 30 sierpnia 2024 r. wynika, że wspólnie i w porozumieniu z Minister Leszczyną, chcąc, aby adresaci wytycznych, stosując wadliwie art. 4a ust. 1 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego, przerywali za zgodą kobiet ich ciąże, abortując również dzieci poczęte, które osiągnęły zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej, także w wypadkach zaistnienia przesłanek medycznych konieczności przeprowadzenia zabiegu cesarskiego cięcia lub innego alternatywnego zakończenia ciąży, nakłaniali ich do tego, realizując tym sposobem znamiona art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 18 § 2 k.k. w zw. z art. 152 § 1 k.k., art. 152 § 3 k.k. i art. 148 § 1 k.k..

Co więcej, wytyczne akcentując możliwość wymierzenia kary umownej w wysokości do 2% kwoty zobowiązania wynikającego z umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a nawet rozwiązania umowy, za niezastosowanie się do ich treści dają podstawę do rozważenia zachowania Donalda Tuska i Izabeli Leszczyny w kategorii sprawstwa polecającego (art. 18 § 1 k.k.)”

- uważają prawnicy z Ordo Iuris.

Przestępstwo przekroczenia uprawień

Zgodnie z art. 231 § 1 k.k. funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

W ocenie Ordo Iuris, wydając wytyczne Minister Zdrowia w osobie Izabeli Leszczyny i Prezes Rady Ministrów – Donald Tusk naruszyli zasady praworządności.

Brak podstawy prawnej

„Wytyczne zostały wydane bez podstawy prawnej. Ani Minister Zdrowia, ani Prezes Rady Ministrów nie posiadają kompetencji do wydawania wytycznych w sprawie obowiązujących przepisów prawa ani kompetencji do dokonywania wykładni legalnej przepisów prawa w jakimkolwiek zakresie. Zgodnie z zasadą legalizmu (art. 7 Konstytucji) organy władzy publicznej działają w granicach i na podstawie prawa. Działanie bez podstawy prawnej i z przekroczeniem posiadanych kompetencji, dodatkowo w formie nieprzewidzianej przez prawo, stanowi naruszenie zasady legalizmu”

- podkreślają prawnicy dodając, iż wytyczne naruszają art. 7 Konstytucji, ponieważ stanowią niedopuszczalną próbę ustalenia przez Ministra Zdrowia i Prezesa Rady Ministrów powszechnie obowiązującej wykładni przepisów ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, do czego nie mają oni uprawnień.

„Ponadto wytyczne w wielu miejscach nie poprzestają na proaborcyjnej reinterpretacji przepisów prawa, lecz wyraźnie zmieniają obowiązujące w Polsce prawo dotyczące dopuszczalności przerywania ciąży, jak np. w zakresie określenia miejsca przeprowadzenia procedury przerwania ciąży w przypadku, gdy podstawą jego wykonania jest uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego (art. 4a ust. 8 ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży), zasięgania opinii lekarzy specjalisty lub zwoływania konsylium (art. 37 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty). Niezależnie zatem od braku kompetencji do wydania zaskarżonych wytycznych, ich w zależności od wybranego fragmentu mniej lub bardziej jawnie prawotwórczy charakter również przesądza o naruszeniu art. 7 Konstytucji”

- wskazują.

„Wytyczne zostały wydane z oczywistym przekroczeniem uprawnień Ministra Zdrowia i Prezesa Rady Ministrów, a podważając konstytucyjny system źródeł prawa i zasadę praworządności oraz drastycznie obniżając określony konstytucyjnie i ustawowo standard prawnej ochrony życia dziecka nienarodzonego szkodzą interesowi publicznemu, co wyczerpuje znamiona typu czynu zabronionego z art. 18 § 1 k.k. w zw. z art. 231 § 1 k.k.”

- stwierdzają.

W Polsce, zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego przesłanką do zbicia dziecka poczętego oprócz zagrożenia życia matki jest gwałt.