Nowy raport Komisji Europejskiej nt. praworządności w Polsce. Kwestia mediów

W swoim najnowszym raporcie na temat praworządności w Polsce Komisja Europejska jest tylko w połowie zadowolona z postępów, które osiągnął polski rząd od 13. grudnia 2023 roku w zakresie wolności mediów.
Gmach Komisji Europejskiej Nowy raport Komisji Europejskiej nt. praworządności w Polsce. Kwestia mediów
Gmach Komisji Europejskiej / pixabay.com

Co musisz wiedzieć?

  • Komisja Europejska opublikowała nowy raport nt. praworządności w Polsce
  • Kwestia tzw. "praworządności" była przez instytucje UE wykorzystywana przeciwko rządowi Zjednoczonej Prawicy
  • Po przejęciu rządów przez Koalicję 13 grudnia Donalda Tuska dokonano bezprawnego i siłowego przejęcia mediów publicznych
  • Tymczasem w swoim raporcie KE uznaje, że sytuacja mediów, choć nie w każdym aspekcie, się "poprawiła", choć połowicznie
  • W swoim raporcie KE odnotowuje plany legislacyjne rządu w zakresie rynku medialnego. Te jednak są uzależnione od decyzji nowego prezydenta Karola Nawrockiego

 

W mediach publicznych takich jak Telewizja Polska, Polskie Radio i Polska Agencja Prasowa, odnotowano według Komisji Europejskiej, "spadek treści o charakterze politycznie stronniczym". Obecne zarządy tych mediów składają się z tymczasowych likwidatorów, wyznaczonych do zarządzania w stanie likwidacji. Jednak brak wystarczających standardów ochrony niezależności tych mediów zwiększa ich podatność na wpływy zewnętrzne. Niektóre programy informacyjne nadal wykazują pewne uprzedzenia polityczne, a bezstronność nie została w pełni osiągnięta, jak wskazano w raporcie Media Pluralism Monitor 2025. Rząd przygotowuje projekt ustawy, który ma rozwiązać Radę Mediów Narodowych (RMN), odpowiedzialną za powoływanie zarządów nadawców publicznych, i przekaże te kompetencje Krajowej Radzie Radiofonii i Tetewizji (KRRiT). Projekt ma także zawierać "gwarancje niezależności mediów publicznych" oraz "zasady powoływania ich organów zarządzających, aby zapewnić niezależność redakcyjną i zarządczą". Planowana jest także reforma rad programowych mediów publicznych oraz rozdzielność działów redakcyjnych i zarządczych.

 

Nowe prawo medialne i pieniądze

Komisja Europejska zaznacza, że polski rząd planuje reformę prawa medialnego, "aby odpowiedzieć na utrzymujące się obawy dotyczące bezstronności i niezależności regulatora mediów", czyli Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT). KRRiT jest krytykowana za "stronnicze podejście", co ma budzić wątpliwości co do jej niezależności. W ramach reformy wdrażającej Europejski Akt o Wolności Mediów (EMFA), rząd planuje wprowadzenie "bardziej rygorystycznych" wymagań dotyczących kwalifikacji i doświadczenia członków KRRiT oraz zmianę procedury ich powoływania, aby zapewnić niezależność od wpływów politycznych. Proponuje się rotację jednej trzeciej składu rady co dwa lata. Niektórzy interesariusze uważają jednak, że "zmiany te są niewystarczające" i wzywają do bardziej kompleksowej reformy procesu nominacji, wprowadzając silniejsze zabezpieczenia. Podnoszone są również obawy dotyczące uprawnień przewodniczącego KRRiT do nakładania kar na nadawców za treści uznane za niezgodne z prawem oraz braku wystarczających mechanizmów ochronnych. Rząd planuje wprowadzenie kolegialnego podejmowania decyzji w sprawie kar, wymagając uchwały KRRiT poprzedzającej decyzje przewodniczącego. Budżet KRRiT jest niewystarczający na pokrycie potrzeb kadrowych i konstytucyjnych funkcji, co budzi obawy o finansowanie. W ramach reformy rząd zamierza ocenić potrzeby finansowe regulatora.

Funkcjonowanie polskich nadawców publicznych jest niestabilne z powodu czasowego zawieszenia funduszy z opłat abonamentowych w 2024 roku, co wpłynęło na ich stabilność operacyjną. Fundusze te były przechowywane na sądowym rachunku depozytowym w związku z likwidacją głównych mediów publicznych. Nadawcy publiczni wszczęli postępowania przeciwko decyzji KRRiT o zawieszeniu funduszy, co w niektórych przypadkach doprowadziło do wypłat. Obecny system opłat abonamentowych uznano za niewydajny, a straty są uzupełniane z funduszy państwowych. W ramach reformy EMFA rząd planuje zastąpić opłaty abonamentowe modelem finansowania z budżetu państwa, odpowiadającym minimum 0,09% PKB Polski.

 

Zagraniczne inwestycje na polskim rynku medialnym

W kwestii pluralizmu mediów utrzymują się wyzwania, szczególnie w kontekście inwestycji zagranicznych w sektorze medialnym. Media Pluralism Monitor 2025 wskazuje na średnio-wysokie ryzyko w zakresie pluralizmu rynkowego, zwłaszcza w odniesieniu do niezależności redakcyjnej od wpływów komercyjnych i właścicieli. W grudniu 2024 roku prywatni nadawcy TVN i Polsat zostali dodani do listy strategicznych spółek, wymagających zgody rządu na sprzedaż lub zmianę własności, co rząd uzasadnia potrzebą ochrony bezpieczeństwa informacyjnego państwa.

Wydatki na reklamę państwową mają być obecnie "bardziej równomiernie rozdzielane między różnymi platformami medialnymi", choć ma brakować przejrzystych procedur ich alokacji. Media Pluralism Monitor 2025 wskazuje na niską przejrzystość w tym zakresie, ale odnotowuje "pewne postępy od raportu o praworządności z 2024 roku". Rząd polski planuje w ramach reformy medialnej wprowadzić regulacje dotyczące "przejrzystości i kontroli procesu alokacji funduszy na reklamę państwową".

Według raportu miała się "poprawić przejrzystość własności mediów", osiągając poziom średnio-niskiego ryzyka według Media Pluralism Monitor 2025. Jednak fragmentacja danych o własności, zwłaszcza w mediach lokalnych, pozostaje problemem. Rząd pracuje nad bazą danych własności mediów w ramach reformy EMFA, aby zwiększyć przejrzystość.

Platforma Rady Europy ds. Ochrony Dziennikarstwa odnotowała cztery nowe alerty dotyczące Polski, w tym przypadki nękania dziennikarzy i groźby utraty niezależności redakcyjnej. Monitoring Mapping Media Freedom zgłosił 21 nowych alertów, w tym dziewięć dotyczących ingerencji, osiem ataków werbalnych oraz cztery dotyczące pozwów i kar. W styczniu 2025 roku rząd opublikował projekt ustawy wdrażającej dyrektywę anty-SLAPP, aby ograniczyć ryzyko pozwów przeciwko dziennikarzom. Obecne przepisy dotyczące zniesławienia stwarzają dodatkowe ryzyko SLAPP, a rząd planuje złagodzić kary za zniesławienie w ramach tej ustawy, choć niektórzy uważają, że nie wyeliminuje to w pełni problemu.

[Aleksandra Fedorska jest dziennikarką Tysol.pl, oraz licznych polskich i niemieckich mediów]


 

POLECANE
Niemcy: Zatrzymano 27-latka podejrzanego o planowanie zamachu Wiadomości
Niemcy: Zatrzymano 27-latka podejrzanego o planowanie zamachu

Wczesnym rankiem 9 lipca 2025 roku, funkcjonariusze policji w Essen (Nadrenia Północna-Westfalia) zatrzymali młodego mężczyznę podejrzanego o przygotowywanie ataku terrorystycznego.

Po 26 latach żegnam się z TVN. Znany prezenter odchodzi Wiadomości
"Po 26 latach żegnam się z TVN". Znany prezenter odchodzi

Po 26 latach związku ze stacją TVN, Hubert Urbański zakończył swoją współpracę z nadawcą, który był domem kultowego teleturnieju „Milionerzy”. Informację o rozstaniu prezenter przekazał 30 czerwca w mediach społecznościowych. „Po 26 latach żegnam się z TVN - ze stacją, w której przeżyłem swoje najlepsze chwile zawodowe” - napisał na Instagramie.

Oficjalny profil Platformy Obywatelskiej kłamie na temat obywatelskich obrońców granic gorące
Oficjalny profil Platformy Obywatelskiej kłamie na temat obywatelskich obrońców granic

Oficjalny profil Platformy Obywatelskiej na platformie X opublikował spot uderzający w obywatelskich obrońców granic. – Tak wyglądają obrońcy granic, których PiS wysyła na polskie granice – mówi lektor w spocie. Tyle tylko, że użyte w spocie ujęcia pochodzą z reklamy walk na gołe pięści Gromda.

W Sejmie pierwsze spotkanie Zespołu Parlamentarnego Ruchu Obrony Granic Wiadomości
W Sejmie pierwsze spotkanie Zespołu Parlamentarnego Ruchu Obrony Granic

W Sali Kolumnowej Sejmu RP odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu Parlamentarnego Ruchu Obrony Granic. Spotkanie miało charakter inaugurujący działalność parlamentarnego zaplecza tego społecznego ruchu. W wydarzeniu uczestniczyli politycy, aktywiści oraz ochotnicy, którzy wcześniej działali przy granicy.

Relacja z granicy. Niemcy pokazują środkowy palec i puszczają drony na polską stronę  tylko u nas
Relacja z granicy. "Niemcy pokazują środkowy palec i puszczają drony na polską stronę"

Patrolujemy miejsca poza punktami na oficjalnych przejściach granicznych. Obserwują nas patrole niemieckie, czy jeszcze stoimy, czy nie. Czasem pokazują nam środkowy palec. Naruszają też polską przestrzeń, bo wypuszczają drony, które poruszają się już po naszej stronie - taką codzienność na granicy w Zachodniopomorskiem opisuje w rozmowie z portalem tysol.pl Mieczysław Nekanda-Trepka, jeden z uczestników patroli obywatelskich. 

Nowy komunikat Straży Granicznej. Szykują się zmiany przy granicy z Białorusią z ostatniej chwili
Nowy komunikat Straży Granicznej. Szykują się zmiany przy granicy z Białorusią

Ponad 290 mln zł będzie kosztowała modernizacja i utwardzenie drogi technicznej biegnącej wzdłuż polsko-białoruskiej granicy w Podlaskiem - poinformowała w środę Straż Graniczna. Prace mają potrwać do połowy grudnia; powstanie tam droga na większości odcinków asfaltowa.

Wygrał zdrowy rozsądek. Szczęsny przerwał milczenie z ostatniej chwili
"Wygrał zdrowy rozsądek". Szczęsny przerwał milczenie

Wojciech Szczęsny po zakończeniu kariery w sierpniu 2024 roku nie spodziewał się, że już miesiąc później znów założy rękawice bramkarskie. Okoliczności zmusiły go do zmiany planów - kontuzja Marca-Andre ter Stegena sprawiła, że FC Barcelona zaczęła pilnie szukać doświadczonego zastępcy. Wybór padł na Polaka.

Robert Bąkiewicz: Ruch Obrony Granic usuwany z posterunku w Słubicach z ostatniej chwili
Robert Bąkiewicz: Ruch Obrony Granic usuwany z posterunku w Słubicach

Robert Bąkiewicz przekazał szokujące informacje.

Komunikat dla mieszkańców Krakowa Wiadomości
Komunikat dla mieszkańców Krakowa

Osiem nowych autobusów Autosan dołączyło w środę do floty Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego (MPK) w Krakowie. Zastąpią one ostatnie autobusy spalinowe ze starszymi silnikami Euro 5.

Gawkowski myśli o zablokowaniu platformy X. Kukiz odpowiada mu bez ogródek  Wiadomości
Gawkowski myśli o zablokowaniu platformy X. Kukiz odpowiada mu bez ogródek

"Mamy w Polsce mechanizmy, które pozwalałyby zadziałać w taki sposób, żeby portal X nie działał" - stwierdził Krzysztof Gawkowski. Dodał, że jego ministerstwo musi mieć możliwości prawne, "ale też decyzyjność dotyczącą chociażby tego, że te platformy będą wyłączane" - zagroził minister cyfryzacji. Jego słowa skomentował m.in. Paweł Kukiz, właśnie na platformie X.

REKLAMA

Nowy raport Komisji Europejskiej nt. praworządności w Polsce. Kwestia mediów

W swoim najnowszym raporcie na temat praworządności w Polsce Komisja Europejska jest tylko w połowie zadowolona z postępów, które osiągnął polski rząd od 13. grudnia 2023 roku w zakresie wolności mediów.
Gmach Komisji Europejskiej Nowy raport Komisji Europejskiej nt. praworządności w Polsce. Kwestia mediów
Gmach Komisji Europejskiej / pixabay.com

Co musisz wiedzieć?

  • Komisja Europejska opublikowała nowy raport nt. praworządności w Polsce
  • Kwestia tzw. "praworządności" była przez instytucje UE wykorzystywana przeciwko rządowi Zjednoczonej Prawicy
  • Po przejęciu rządów przez Koalicję 13 grudnia Donalda Tuska dokonano bezprawnego i siłowego przejęcia mediów publicznych
  • Tymczasem w swoim raporcie KE uznaje, że sytuacja mediów, choć nie w każdym aspekcie, się "poprawiła", choć połowicznie
  • W swoim raporcie KE odnotowuje plany legislacyjne rządu w zakresie rynku medialnego. Te jednak są uzależnione od decyzji nowego prezydenta Karola Nawrockiego

 

W mediach publicznych takich jak Telewizja Polska, Polskie Radio i Polska Agencja Prasowa, odnotowano według Komisji Europejskiej, "spadek treści o charakterze politycznie stronniczym". Obecne zarządy tych mediów składają się z tymczasowych likwidatorów, wyznaczonych do zarządzania w stanie likwidacji. Jednak brak wystarczających standardów ochrony niezależności tych mediów zwiększa ich podatność na wpływy zewnętrzne. Niektóre programy informacyjne nadal wykazują pewne uprzedzenia polityczne, a bezstronność nie została w pełni osiągnięta, jak wskazano w raporcie Media Pluralism Monitor 2025. Rząd przygotowuje projekt ustawy, który ma rozwiązać Radę Mediów Narodowych (RMN), odpowiedzialną za powoływanie zarządów nadawców publicznych, i przekaże te kompetencje Krajowej Radzie Radiofonii i Tetewizji (KRRiT). Projekt ma także zawierać "gwarancje niezależności mediów publicznych" oraz "zasady powoływania ich organów zarządzających, aby zapewnić niezależność redakcyjną i zarządczą". Planowana jest także reforma rad programowych mediów publicznych oraz rozdzielność działów redakcyjnych i zarządczych.

 

Nowe prawo medialne i pieniądze

Komisja Europejska zaznacza, że polski rząd planuje reformę prawa medialnego, "aby odpowiedzieć na utrzymujące się obawy dotyczące bezstronności i niezależności regulatora mediów", czyli Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT). KRRiT jest krytykowana za "stronnicze podejście", co ma budzić wątpliwości co do jej niezależności. W ramach reformy wdrażającej Europejski Akt o Wolności Mediów (EMFA), rząd planuje wprowadzenie "bardziej rygorystycznych" wymagań dotyczących kwalifikacji i doświadczenia członków KRRiT oraz zmianę procedury ich powoływania, aby zapewnić niezależność od wpływów politycznych. Proponuje się rotację jednej trzeciej składu rady co dwa lata. Niektórzy interesariusze uważają jednak, że "zmiany te są niewystarczające" i wzywają do bardziej kompleksowej reformy procesu nominacji, wprowadzając silniejsze zabezpieczenia. Podnoszone są również obawy dotyczące uprawnień przewodniczącego KRRiT do nakładania kar na nadawców za treści uznane za niezgodne z prawem oraz braku wystarczających mechanizmów ochronnych. Rząd planuje wprowadzenie kolegialnego podejmowania decyzji w sprawie kar, wymagając uchwały KRRiT poprzedzającej decyzje przewodniczącego. Budżet KRRiT jest niewystarczający na pokrycie potrzeb kadrowych i konstytucyjnych funkcji, co budzi obawy o finansowanie. W ramach reformy rząd zamierza ocenić potrzeby finansowe regulatora.

Funkcjonowanie polskich nadawców publicznych jest niestabilne z powodu czasowego zawieszenia funduszy z opłat abonamentowych w 2024 roku, co wpłynęło na ich stabilność operacyjną. Fundusze te były przechowywane na sądowym rachunku depozytowym w związku z likwidacją głównych mediów publicznych. Nadawcy publiczni wszczęli postępowania przeciwko decyzji KRRiT o zawieszeniu funduszy, co w niektórych przypadkach doprowadziło do wypłat. Obecny system opłat abonamentowych uznano za niewydajny, a straty są uzupełniane z funduszy państwowych. W ramach reformy EMFA rząd planuje zastąpić opłaty abonamentowe modelem finansowania z budżetu państwa, odpowiadającym minimum 0,09% PKB Polski.

 

Zagraniczne inwestycje na polskim rynku medialnym

W kwestii pluralizmu mediów utrzymują się wyzwania, szczególnie w kontekście inwestycji zagranicznych w sektorze medialnym. Media Pluralism Monitor 2025 wskazuje na średnio-wysokie ryzyko w zakresie pluralizmu rynkowego, zwłaszcza w odniesieniu do niezależności redakcyjnej od wpływów komercyjnych i właścicieli. W grudniu 2024 roku prywatni nadawcy TVN i Polsat zostali dodani do listy strategicznych spółek, wymagających zgody rządu na sprzedaż lub zmianę własności, co rząd uzasadnia potrzebą ochrony bezpieczeństwa informacyjnego państwa.

Wydatki na reklamę państwową mają być obecnie "bardziej równomiernie rozdzielane między różnymi platformami medialnymi", choć ma brakować przejrzystych procedur ich alokacji. Media Pluralism Monitor 2025 wskazuje na niską przejrzystość w tym zakresie, ale odnotowuje "pewne postępy od raportu o praworządności z 2024 roku". Rząd polski planuje w ramach reformy medialnej wprowadzić regulacje dotyczące "przejrzystości i kontroli procesu alokacji funduszy na reklamę państwową".

Według raportu miała się "poprawić przejrzystość własności mediów", osiągając poziom średnio-niskiego ryzyka według Media Pluralism Monitor 2025. Jednak fragmentacja danych o własności, zwłaszcza w mediach lokalnych, pozostaje problemem. Rząd pracuje nad bazą danych własności mediów w ramach reformy EMFA, aby zwiększyć przejrzystość.

Platforma Rady Europy ds. Ochrony Dziennikarstwa odnotowała cztery nowe alerty dotyczące Polski, w tym przypadki nękania dziennikarzy i groźby utraty niezależności redakcyjnej. Monitoring Mapping Media Freedom zgłosił 21 nowych alertów, w tym dziewięć dotyczących ingerencji, osiem ataków werbalnych oraz cztery dotyczące pozwów i kar. W styczniu 2025 roku rząd opublikował projekt ustawy wdrażającej dyrektywę anty-SLAPP, aby ograniczyć ryzyko pozwów przeciwko dziennikarzom. Obecne przepisy dotyczące zniesławienia stwarzają dodatkowe ryzyko SLAPP, a rząd planuje złagodzić kary za zniesławienie w ramach tej ustawy, choć niektórzy uważają, że nie wyeliminuje to w pełni problemu.

[Aleksandra Fedorska jest dziennikarką Tysol.pl, oraz licznych polskich i niemieckich mediów]



 

Polecane
Emerytury
Stażowe