Biskupi z całego świata zaniepokojeni kontrowersyjną niemiecką drogą synodalną

Siedemdziesięciu czterech biskupów z czterech kontynentów podpisało „Braterski list otwarty” do swoich odpowiedników w Niemczech, wyrażając zaniepokojenie kontrowersyjną „drogą synodalną” Kościoła niemieckiego.
katoliccy biskupi Biskupi z całego świata zaniepokojeni kontrowersyjną niemiecką drogą synodalną
katoliccy biskupi / Flickr Catholic Church England

Zauważając potrzebę reformy w życiu Kościoła, list stwierdza, że „historia chrześcijaństwa pełna jest wysiłków podejmowanych w dobrej intencji, które utraciły swoje oparcie w Słowie Bożym, w wiernym spotkaniu z Jezusem Chrystusem, w prawdziwym słuchaniu Ducha Świętego i w poddaniu naszej woli, woli Ojca”. List stwierdza, że kontrowersyjna niemiecka „droga synodalna”, popierana przez większość biskupów niemieckich, wzywająca do fundamentalnych zmian w nauczaniu Kościoła na temat seksualności, błogosławienia związków homoseksualnych oraz udzielania święceń kapłańskich kobiet – „może prowadzić właśnie do takiego ślepego zaułka”.

List opublikowany 12 kwietnia, jest następstwem innych niedawnych wyrazów braterskiego zaniepokojenia niemiecką „drogą synodalną”. 22 lutego abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski wystosował list do biskupów niemieckich, w którym wyraził „głębokie zaniepokojenie i obawy” związane z tym procesem, natomiast biskupi skandynawscy w liście z 9 marca przestrzegli przed „kapitulacją wobec Ducha Czasu”.

Dzisiejszy list wyróżnia się jednak międzynarodowym zasięgiem - a w niektórych przypadkach także znaczeniem - jego sygnatariuszy. Wśród jego sygnatariuszy są biskupi z Afryki, Australii, Europy i Ameryki Północnej, z 10 krajów. Na liście znajduje się czterech kardynałów - NigeryjczyK Francis Arinze, Amerykanic, Raymond Burke, pochodzący z RPA Wilfred Napier i Australijczyk, George Pell. Ponadto 15 arcybiskupów i 55 biskupów.

Międzynarodowy charakter sygnatariuszy listu odzwierciedla globalny problem, jaki zdaniem biskupów stanowi niemiecka „droga synodalna”. W pierwszym zdaniu listu czytamy, że „w dobie szybkiej globalnej komunikacji wydarzenia w jednym kraju nieuchronnie wpływają na życie kościelne w innych krajach”. „Dlatego też proces drogi synodalnej, realizowany obecnie przez katolików w Niemczech ma konsekwencje dla Kościoła na całym świecie… w tym dla Kościołów lokalnych, którym pasterzujemy i dla wielu wiernych katolików, za których jesteśmy odpowiedzialni” – stwierdzają.

Kardynał Napier powiedział „The National Catholic Register”, że podpisał list obawiając się, iż Kościół w Niemczech podąża w innym kierunku, niż reszta Kościoła, „szczególnie jeśli chodzi o kwestie, które będą miały reperkusje dla Kościoła na całym świecie”. Południowoafrykański purpurat wyraził szczególne zaniepokojenie z powodu odejścia niemieckiego procesu od ustalonego nauczania Kościoła dotyczącego seksualności i powiedział, że to, co dzieje się w Niemczech, ma wpływ na życie w jego ojczyźnie. Zaznaczył, że na spotkaniach Sympozjum Konferencji Episkopatów Afryki i Madagaskaru „zawsze pojawia się troska o to, jak to, co dzieje się w Kościele na Zachodzie, wpływa na Kościół w Afryce, a zwłaszcza, gdy wpływ ten jest negatywny”.

Kardynał George Pell stwierdził, że odejście niemieckiej drogi synodalnej od prawowiernego nauczania na temat moralności seksualnej, które opisał jako wykraczające poza zwykłe „ukłony, mrugnięcia okiem i sugestie” do „wyraźnego zdezawuowania i odrzucenia nauczania chrześcijańskiego”, prawdopodobnie przykryje podobnie heterodoksyjne wysiłki podczas spotkania Rady Plenarnej Kościoła australijskiego w lipcu 2022 roku. „Nie sądzę, by groziło to tak ekstremalną sytuacją jak w Niemczech, ale te odszczepieńcze nauki są znaczące dla nas w Australii i dla naszej rady" - powiedział kardynał.

Biskup Thomas Paprocki ze Springfield, w stanie Illinois, jeden z organizatorów stojących za przygotowaniem i promocją dokumentu, powiedział, że podpisał ten „braterski list zaniepokojenia”, ponieważ czuje się odpowiedzialny za to, by jasno powiedzieć wiernym swojej diecezji, że „to, co wychodzi z niemieckiej drogi synodalnej, nie jest poprawne”. „Ludzie są świadomi, że Kościół katolicki w Niemczech aprobuje praktyki i promuje nauki, które są sprzeczne z wiarą katolicką" - powiedział biskup Paprocki wskazując na potencjalne zgorszenie globalne. „Cóż, wtedy ludzie w innych krajach powiedzą: «Jeśli oni mogą to robić tam, dlaczego my nie możemy tego czynić?»”.

Zdaniem biskupa Paprockiego list jest przykładem upomnienia braterskiego, o którym Chrystus mówi w 18 rozdziale Ewangelii św. Mateusza. „Myślę, że my, jako bracia biskupi, mamy obowiązek pomóc Ojcu Świętemu w tym względzie, próbując rozwiać pewne obawy, które mamy w związku z tym, co dzieje się z Kościołem katolickim w Niemczech, i mam nadzieję, że [biskupi niemieccy] odpowiedzą” – stwierdził bp Paprocki.

List wyraża szereg obaw związanych z niemiecką „drogą synodalną”: podważanie wiarygodności nauczania i autorytetu Kościoła; czerpanie inspiracji przede wszystkim z analizy socjologicznej i ideologii politycznej; zastępowanie chrześcijańskiego pojęcia wolności „autonomią”; brak „radości Ewangelii”; zbyt biurokratyczny, antyewangeliczny ton; skupienie się na władzy, które „sugeruje ducha zasadniczo sprzecznego z prawdziwą naturą życia chrześcijańskiego”.

Ostatnim i najbardziej niepokojącym problemem bezpośrednim jest to, że „droga synodalna” grozi podważeniem wiarygodności samej koncepcji synodalności - co jest szczególnie istotne w czasie, gdy papież Franciszek próbuje poprowadzić Kościół powszechny przez synod o synodalności. „Swoim destrukcyjnym przykładem [niemiecka droga synodalna] może doprowadzić niektórych biskupów i wielu wiernych świeckich do braku zaufania do samej idei «synodalności», co jeszcze bardziej utrudnia konieczną rozmowę Kościoła na temat wypełniania misji nawracania i uświęcania świata” – piszą autorzy dokumentu.

Wśród 74 sygnatariuszy listu znajduje się obecnie 48 Amerykanów, w tym siedmiu arcybiskupów: arcybiskup Oklahoma City, Paul Coakley, arcybiskup San Francisco Salvatore Cordileone, arcybiskup Kansas City, w stanie Kansas, Joseph Naumann, arcybiskup Portland, w stanie Oregon Alexander Sample, emerytowany arcybiskup Louisville, w stanie Kentucky, Joseph Kurtz, emerytowany arcybiskup Filadelfii Charles Chaput z i arcybiskup Denver Samuel Aquila, który wcześniej napisał własną krytykę pierwszych tekstów, które wyszły z niemieckiej „drogi synodalnej”.

„Kościół niemiecki nie mówi i nie może mówić za Kościół powszechny i jestem podbudowany, że tak wielu biskupów wypowiada się w obronie wiary” - powiedział abp Aquila. Co godne uwagi, list nie zawiera podpisu arcybiskupa José Gomeza, przewodniczącego Konferencji Biskupów Katolickich USA. Ponadto, żaden z sześciu kardynałów metropolitów w USA nie podpisał dokumentu w momencie jego publikacji.

Większość sygnatariuszy listu spoza Stanów Zjednoczonych pochodzi z Afryki, zwłaszcza z Tanzanii, w której jest 14 biskupów.

List, który zrodził się w grupie biskupów amerykańskich, rozprzestrzenił się wśród innych potencjalnych sygnatariuszy drogą ustną. Szerokie rozpowszechnienie było ograniczone przez chęć zachowania poufności treści listu przed jego publikacją, ale biskup Paprocki wyraźnie zaznacza, że list „nie ma być listą zamkniętą”.

Organizatorzy listu podali adres e-mail [email protected], pod którym inni biskupi mogą poprosić o dodanie swoich nazwisk.

„Mam nadzieję, że biskupi, którzy z jakichś powodów nie mieli okazji, by się podpisać, nie będą czuli się wykluczeni, ale będą mieli możliwość dopisania się do listy” - powiedział bp Paprocki. „Mam nadzieję, że lista ta będzie się powiększać”.

Sygnatariusze w rozmowie z „The International Catholic Register” wyrazili nadzieję, że list doprowadzi zarówno do jasności doktrynalnej, jak i do zachowania jedności kościelnej.

Kardynał Napier uważa, że list wywoła szeroką dyskusję wśród episkopatu afrykańskiego na temat niemieckiej „drogi synodalnej” i jej potencjalnego zagrożenia dla jedności Kościoła. „Nie chcemy rozłamu w Kościele. Myślę, że nikt tego nie chce” - powiedział, włączając w to biskupów niemieckich. „To, co widzimy, to międzynarodowa odpowiedź biskupów skierowana do biskupów niemieckich, mówiąca: «Bracia biskupi, idziecie złą drogą i mamy nadzieję, że wrócicie na właściwy kurs»".

st (KAI) / Denver


 

POLECANE
Niemcy zastanawiają się nad podejrzaną falą zgonów kandydatów AfD. Statystycznie prawie niemożliwe z ostatniej chwili
Niemcy zastanawiają się nad podejrzaną falą zgonów kandydatów AfD. "Statystycznie prawie niemożliwe"

Media prawicowe i społecznościowe piszą o „podejrzanej fali zgonów kandydatów”. W ostatnich tygodniach zmarło siedmiu reprezentujących prawicową AfD. Jedni twierdzą, że to "statystycznie prawie niemożliwe", dw.com pisze z kolei o spiskowych teoriach.

Charlie Kirk (1993-2025), morderstwo wschodzącej gwiazdy… z ostatniej chwili
Charlie Kirk (1993-2025), morderstwo wschodzącej gwiazdy…

Mówią o nim, że był apostołem Jezusa Chrystusa. Chciał prowadzić dialog z ludźmi o przeciwnym światopoglądzie dla urzeczywistnienia wartości jakie wyznawał i dla dobra przyszłości pogrążonej w wewnętrznym konflikcie Ameryki, która przestaje wierzyć w “american dream”, który przeradza się w “scream”

Jest nowy komunikat Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych z ostatniej chwili
Jest nowy komunikat Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych

Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych poinformowało w niedzielę, że podjęte w sobotę działania wojska nie potwierdziły naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej. Wszystkie decyzje miały na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa obywatelom - podkreślono w komunikacie.

Nowy sondaż. Czego boją się Niemcy po wtargnięciu rosyjskich dronów w polską przestrzeń? z ostatniej chwili
Nowy sondaż. Czego boją się Niemcy po wtargnięciu rosyjskich dronów w polską przestrzeń?

Po wtargnięciu rosyjskich dronów w polską przestrzeń powietrzną, większość Niemców obawia się ataku Rosji na państwo NATO, takie jak Polska lub Litwa, w najbliższej przyszłości – wynika z sondażu przeprowadzonego przez instytut badania opinii publicznej INSA na zlecenie „Bild am Sonntag”. Według sondażu takiego ataku obawia się 62 proc. ankietowanych. 28 proc. nie podziela tych obaw.

Wspaniały sukces polskiego boksu. Mamy złoto i srebro, ale na tym nie koniec Wiadomości
Wspaniały sukces polskiego boksu. Mamy złoto i srebro, ale na tym nie koniec

Agata Kaczmarska w kategorii +80 kg zdobyła złoty, a Julia Szeremeta w 57 kg srebrny medal bokserskich mistrzostw świata w Liverpoolu. W niedzielę o tytuł powalczy Aneta Rygielska (60 kg).

To między innymi on doprowadził do lewitacji magnetycznej pierwszego żywego organizmu w historii [VIDEO] gorące
To między innymi on doprowadził do lewitacji magnetycznej pierwszego żywego organizmu w historii [VIDEO]

By to zrealizować, całe miasto musiało mieć ograniczony dostęp do energii. Dlatego eksperyment przeprowadzono w nocy. Dziś gościem naszego pierwszego w historii kanału „wywiadu rzeki” jest Laureat Nagrody Ig Nobla, Medalu Lorentza, Medal Diraca i Nagrody Wolfa w dziedzinie fizyki, sir Michael Berry.

Bartosz Zmarzlik ponownie mistrzem świata w żużlu z ostatniej chwili
Bartosz Zmarzlik ponownie mistrzem świata w żużlu

Bartosz Zmarzlik po raz kolejny zapisał się w historii polskiego sportu, zdobywając tytuł mistrza świata na żużlu. Polak potwierdził swoją dominację w sezonie, triumfując w klasyfikacji generalnej i zdobywając najwyższe trofeum w światowym speedwayu.

Świat zapomniał o sowieckich zbrodniach. A najszybciej zapomnieli Rosjanie tylko u nas
Świat zapomniał o sowieckich zbrodniach. A najszybciej zapomnieli Rosjanie

O zbrodniach i bestialstwach sowieckich, które miały miejsce na Polakach od 17 września 1939 roku, zapomniał nie tylko świat, ale również współczesne pokolenia Polaków. Tylko nieliczne osoby przypominają o tych wydarzeniach, traktując je jako przestrogę przed zagrożeniem, które wciąż istnieje i pozostaje aktualne. Nikt również nie porusza kwestii odszkodowań od Rosji.

Radna Platformy zaatakowana w Gdańsku przez taksówkarza-imigranta Wiadomości
Radna Platformy zaatakowana w Gdańsku przez taksówkarza-imigranta

Sylwia Cisoń, radna Gdańska, przeżyła dramatyczną sytuację w Gdańsku. Kierowca jednej z aplikacji przewozowych zaatakował ją gazem pieprzowym po tym, jak zwróciła mu uwagę, że pomylił trasę i wysadził pasażerów w niewłaściwym miejscu. Dodatkowo kierowca nie znał języka polskiego, co wskazuje, że był cudzoziemcem, imigrantem.

Komunikat dla mieszkańców Lublina z ostatniej chwili
Komunikat dla mieszkańców Lublina

Ponad 30,5 tys. dzieci i młodzieży weźmie udział w eksperymentach, warsztatach i wykładach przygotowanych w ramach XXI Lubelskiego Festiwalu Nauki. Impreza popularyzująca naukę rozpoczęła się w sobotę i potrwa do przyszłego piątku.

REKLAMA

Biskupi z całego świata zaniepokojeni kontrowersyjną niemiecką drogą synodalną

Siedemdziesięciu czterech biskupów z czterech kontynentów podpisało „Braterski list otwarty” do swoich odpowiedników w Niemczech, wyrażając zaniepokojenie kontrowersyjną „drogą synodalną” Kościoła niemieckiego.
katoliccy biskupi Biskupi z całego świata zaniepokojeni kontrowersyjną niemiecką drogą synodalną
katoliccy biskupi / Flickr Catholic Church England

Zauważając potrzebę reformy w życiu Kościoła, list stwierdza, że „historia chrześcijaństwa pełna jest wysiłków podejmowanych w dobrej intencji, które utraciły swoje oparcie w Słowie Bożym, w wiernym spotkaniu z Jezusem Chrystusem, w prawdziwym słuchaniu Ducha Świętego i w poddaniu naszej woli, woli Ojca”. List stwierdza, że kontrowersyjna niemiecka „droga synodalna”, popierana przez większość biskupów niemieckich, wzywająca do fundamentalnych zmian w nauczaniu Kościoła na temat seksualności, błogosławienia związków homoseksualnych oraz udzielania święceń kapłańskich kobiet – „może prowadzić właśnie do takiego ślepego zaułka”.

List opublikowany 12 kwietnia, jest następstwem innych niedawnych wyrazów braterskiego zaniepokojenia niemiecką „drogą synodalną”. 22 lutego abp Stanisław Gądecki, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski wystosował list do biskupów niemieckich, w którym wyraził „głębokie zaniepokojenie i obawy” związane z tym procesem, natomiast biskupi skandynawscy w liście z 9 marca przestrzegli przed „kapitulacją wobec Ducha Czasu”.

Dzisiejszy list wyróżnia się jednak międzynarodowym zasięgiem - a w niektórych przypadkach także znaczeniem - jego sygnatariuszy. Wśród jego sygnatariuszy są biskupi z Afryki, Australii, Europy i Ameryki Północnej, z 10 krajów. Na liście znajduje się czterech kardynałów - NigeryjczyK Francis Arinze, Amerykanic, Raymond Burke, pochodzący z RPA Wilfred Napier i Australijczyk, George Pell. Ponadto 15 arcybiskupów i 55 biskupów.

Międzynarodowy charakter sygnatariuszy listu odzwierciedla globalny problem, jaki zdaniem biskupów stanowi niemiecka „droga synodalna”. W pierwszym zdaniu listu czytamy, że „w dobie szybkiej globalnej komunikacji wydarzenia w jednym kraju nieuchronnie wpływają na życie kościelne w innych krajach”. „Dlatego też proces drogi synodalnej, realizowany obecnie przez katolików w Niemczech ma konsekwencje dla Kościoła na całym świecie… w tym dla Kościołów lokalnych, którym pasterzujemy i dla wielu wiernych katolików, za których jesteśmy odpowiedzialni” – stwierdzają.

Kardynał Napier powiedział „The National Catholic Register”, że podpisał list obawiając się, iż Kościół w Niemczech podąża w innym kierunku, niż reszta Kościoła, „szczególnie jeśli chodzi o kwestie, które będą miały reperkusje dla Kościoła na całym świecie”. Południowoafrykański purpurat wyraził szczególne zaniepokojenie z powodu odejścia niemieckiego procesu od ustalonego nauczania Kościoła dotyczącego seksualności i powiedział, że to, co dzieje się w Niemczech, ma wpływ na życie w jego ojczyźnie. Zaznaczył, że na spotkaniach Sympozjum Konferencji Episkopatów Afryki i Madagaskaru „zawsze pojawia się troska o to, jak to, co dzieje się w Kościele na Zachodzie, wpływa na Kościół w Afryce, a zwłaszcza, gdy wpływ ten jest negatywny”.

Kardynał George Pell stwierdził, że odejście niemieckiej drogi synodalnej od prawowiernego nauczania na temat moralności seksualnej, które opisał jako wykraczające poza zwykłe „ukłony, mrugnięcia okiem i sugestie” do „wyraźnego zdezawuowania i odrzucenia nauczania chrześcijańskiego”, prawdopodobnie przykryje podobnie heterodoksyjne wysiłki podczas spotkania Rady Plenarnej Kościoła australijskiego w lipcu 2022 roku. „Nie sądzę, by groziło to tak ekstremalną sytuacją jak w Niemczech, ale te odszczepieńcze nauki są znaczące dla nas w Australii i dla naszej rady" - powiedział kardynał.

Biskup Thomas Paprocki ze Springfield, w stanie Illinois, jeden z organizatorów stojących za przygotowaniem i promocją dokumentu, powiedział, że podpisał ten „braterski list zaniepokojenia”, ponieważ czuje się odpowiedzialny za to, by jasno powiedzieć wiernym swojej diecezji, że „to, co wychodzi z niemieckiej drogi synodalnej, nie jest poprawne”. „Ludzie są świadomi, że Kościół katolicki w Niemczech aprobuje praktyki i promuje nauki, które są sprzeczne z wiarą katolicką" - powiedział biskup Paprocki wskazując na potencjalne zgorszenie globalne. „Cóż, wtedy ludzie w innych krajach powiedzą: «Jeśli oni mogą to robić tam, dlaczego my nie możemy tego czynić?»”.

Zdaniem biskupa Paprockiego list jest przykładem upomnienia braterskiego, o którym Chrystus mówi w 18 rozdziale Ewangelii św. Mateusza. „Myślę, że my, jako bracia biskupi, mamy obowiązek pomóc Ojcu Świętemu w tym względzie, próbując rozwiać pewne obawy, które mamy w związku z tym, co dzieje się z Kościołem katolickim w Niemczech, i mam nadzieję, że [biskupi niemieccy] odpowiedzą” – stwierdził bp Paprocki.

List wyraża szereg obaw związanych z niemiecką „drogą synodalną”: podważanie wiarygodności nauczania i autorytetu Kościoła; czerpanie inspiracji przede wszystkim z analizy socjologicznej i ideologii politycznej; zastępowanie chrześcijańskiego pojęcia wolności „autonomią”; brak „radości Ewangelii”; zbyt biurokratyczny, antyewangeliczny ton; skupienie się na władzy, które „sugeruje ducha zasadniczo sprzecznego z prawdziwą naturą życia chrześcijańskiego”.

Ostatnim i najbardziej niepokojącym problemem bezpośrednim jest to, że „droga synodalna” grozi podważeniem wiarygodności samej koncepcji synodalności - co jest szczególnie istotne w czasie, gdy papież Franciszek próbuje poprowadzić Kościół powszechny przez synod o synodalności. „Swoim destrukcyjnym przykładem [niemiecka droga synodalna] może doprowadzić niektórych biskupów i wielu wiernych świeckich do braku zaufania do samej idei «synodalności», co jeszcze bardziej utrudnia konieczną rozmowę Kościoła na temat wypełniania misji nawracania i uświęcania świata” – piszą autorzy dokumentu.

Wśród 74 sygnatariuszy listu znajduje się obecnie 48 Amerykanów, w tym siedmiu arcybiskupów: arcybiskup Oklahoma City, Paul Coakley, arcybiskup San Francisco Salvatore Cordileone, arcybiskup Kansas City, w stanie Kansas, Joseph Naumann, arcybiskup Portland, w stanie Oregon Alexander Sample, emerytowany arcybiskup Louisville, w stanie Kentucky, Joseph Kurtz, emerytowany arcybiskup Filadelfii Charles Chaput z i arcybiskup Denver Samuel Aquila, który wcześniej napisał własną krytykę pierwszych tekstów, które wyszły z niemieckiej „drogi synodalnej”.

„Kościół niemiecki nie mówi i nie może mówić za Kościół powszechny i jestem podbudowany, że tak wielu biskupów wypowiada się w obronie wiary” - powiedział abp Aquila. Co godne uwagi, list nie zawiera podpisu arcybiskupa José Gomeza, przewodniczącego Konferencji Biskupów Katolickich USA. Ponadto, żaden z sześciu kardynałów metropolitów w USA nie podpisał dokumentu w momencie jego publikacji.

Większość sygnatariuszy listu spoza Stanów Zjednoczonych pochodzi z Afryki, zwłaszcza z Tanzanii, w której jest 14 biskupów.

List, który zrodził się w grupie biskupów amerykańskich, rozprzestrzenił się wśród innych potencjalnych sygnatariuszy drogą ustną. Szerokie rozpowszechnienie było ograniczone przez chęć zachowania poufności treści listu przed jego publikacją, ale biskup Paprocki wyraźnie zaznacza, że list „nie ma być listą zamkniętą”.

Organizatorzy listu podali adres e-mail [email protected], pod którym inni biskupi mogą poprosić o dodanie swoich nazwisk.

„Mam nadzieję, że biskupi, którzy z jakichś powodów nie mieli okazji, by się podpisać, nie będą czuli się wykluczeni, ale będą mieli możliwość dopisania się do listy” - powiedział bp Paprocki. „Mam nadzieję, że lista ta będzie się powiększać”.

Sygnatariusze w rozmowie z „The International Catholic Register” wyrazili nadzieję, że list doprowadzi zarówno do jasności doktrynalnej, jak i do zachowania jedności kościelnej.

Kardynał Napier uważa, że list wywoła szeroką dyskusję wśród episkopatu afrykańskiego na temat niemieckiej „drogi synodalnej” i jej potencjalnego zagrożenia dla jedności Kościoła. „Nie chcemy rozłamu w Kościele. Myślę, że nikt tego nie chce” - powiedział, włączając w to biskupów niemieckich. „To, co widzimy, to międzynarodowa odpowiedź biskupów skierowana do biskupów niemieckich, mówiąca: «Bracia biskupi, idziecie złą drogą i mamy nadzieję, że wrócicie na właściwy kurs»".

st (KAI) / Denver



 

Polecane
Emerytury
Stażowe